Salach Avraham Shasha, de grootvader van Oz, diende in de jaren 20 van de vorige eeuw als tolk in het leger van het Ottomaanse rijk. Op een dag kreeg zijn eenheid opdracht niet ver van Bagdad een tentenkamp op te zetten. Hij wist niet dat op het terrein een kampement van bedoeïenen stond. De komst van het leger ontketende een woedende reactie van de bedoeïenen, die meerdere militairen neerstaken. Onder hen was grootvader Shasha. In de veronderstelling dat Salach Avraham het niet had overleefd, brachten boodschappers zijn ouders het trieste nieuws dat hun zoon bij de steekpartij was omgekomen. Echter, een oudere vrouw had met uiensap de wond ontsmet en zijn leven gered.
Toen Salach Avraham enkele dagen later voldoende was opgeknapt, keerde hij terug naar huis. Daar trof hij zijn familie bij de sjivve. De blijdschap over het weerzien was zo groot, dat zijn ouders besloten dat hun verloren zoon eerder dan zijn oudste broer mocht trouwen. Snel werd een bruid gevonden in Masoeda Bat Farcha. Maar het lot was Salach Avraham niet gunstig gezind. In januari 1924 overleed zijn bruid kort na de bruiloft aan een longontsteking. De schrik was zo groot, dat de familie besloot dat Salach Avraham met Chaviva, de zus van Masoeda, moest trouwen. Dat gebeurde nog datzelfde jaar. Vlak na het huwelijk sloeg het noodlot wederom toe. Chaviva was op open vuur aan het koken, toen haar kleren vlamvatten. Op 18 oktober 1924 overleed ze aan haar verwondingen.
Torarol
De opa van Oz was radeloos en ging te rade bij zijn rabbijn. Het antwoord was helder: laat de mooiste torarol vervaardigen, inclusief een traditionele houten bewaarkist, voor de zielen van deze overleden vrouwen. En zo geschiedde. Salach Avraham verkocht al zijn bezittingen om de rol en de tik, de rijkversierde kist, te laten vervaardigen. In 1951 keerde de familie Shasha terug naar Israël. Omdat de gezinsleden beperkt gewicht aan bagage mee mochten nemen, waren de loodzware torarol en tik ongeveer de enige bezittingen die ze meebrachten naar de jonge Joodse staat.
Oz Shasha: ‘De reis van de torarol is verweven met mijn familie’
Na jaren in verschillende sjoels te hebben gestaan, was de tik verwaarloosd. De jad en de zilveren rimoniem, de siertorens, waren gestolen en delen van de zilveren ornamenten ontbraken of waren kapot gegaan. Ook enkele bloedkoralen bleken er niet meer te zijn. Inmiddels is het prachtige sefer Tora van de familie volledig gerestaureerd en heeft de rol een bijzondere plaats gekregen in de synagoge van LJG Den Haag.
Dit was de wens van een vader voor zijn zoon. “De reis van de torarol is verweven met mijn familie,”, zegt Oz Shasha. “Ik ben ontroerd door de warmte waarmee onze gemeente de rol heeft ontvangen. En ik ben vooral blij dat het erfstuk veilig is gesteld voor de volgende generatie.” Rabbijn Marianne van Praag onderschrijft dit volledig: “Wat zijn wij een rijke gemeente. Het familiesefer van onze chazan heeft in een zeer ontroerende dienst een plaats gevonden in onze aron hakodesj. Een schitterende Sefardische torarol in een prachtige Sefardische sjoel. Dit maak je maar eenmaal in je leven mee en dat geeft het geschenk zo’n extra dimensie.”
Foto boven: Rabbijn Van Praag toont de videoverbinding met de vader van Oz (r) in Israël aan het echtpaar Shasha. Hun kinderen (l), rabbijn Soetendorp en Frank Cohn (midden) kijken ontroerd toe – © Ido Menco
Abonneer op het NIW
