Khadija Arib, die ik in de Tweede Kamer nog steeds mis, kon weldadig autoritair ingrijpen. Dat deed ze niet om onderwerpen te verbieden, maar wel wanneer formuleringen zelfs de laagste fatsoengrens overschreden. Daar is veel voor te zeggen: sta extreme opvattingen toe, maar grijp in als een politicus doordraait, gaat opruien of dreigend aanvalt.
Aribs opvolger Vera Bergkamp doet het anders. Dat zagen we tijdens een confrontatie met Forumlid Gideon Van Meijeren die demonstranten tegen coronamaatregelen die de Jodenvervolging misbruikten, verdedigde. Hij ging maar door, met zijn onfortuinlijke snerpstem waarin wijsneuzig dedain doorklinkt. Het was toch evident dat de staat de vijand van het volk was, dat we in apartheid en tirannie leven, dat de glijdende schaal uit de jaren dertig ook nu gold, want de Joden dit en de Joden dat, riep hij. De missie van Forum voor Democratie stond gelijk aan het eenzame verzet tegen Hitler, daar kwam het op neer. En dat uit de mond van iemand die lid is van een club die geregeld antisemitisme uitwasemt en waar SS-verering bon ton was. Bij de interruptiemicrofoon stonden ze te popelen. Bergkamp, die terecht constateerde dat Van Meijerens geraaskal ook buiten de Kamer pijn deed, werd het te gortig. Ze schorste de vergadering.
Onmachtig
Ik deel Bergkamps af eer en bezwaren en heb respect voor wat zij bewaakt: een parlement waarin ongekend historisch leed niet misbruikt wordt voor politiek gewin. Tegelijkertijd vraag ik me af of af appen de beste methode is. Zelf had ik graag willen horen wat de popelende Kamerleden te zeggen hadden, juist tijdens een escalatie: hoe zij Van Meijerens kulverhaal aan flarden hadden gescheurd en hem eveneens. Ja, figuurlijk dan.
Vorige week raaskalde Baudet over hetzelfde onderwerp. Zijn armen bewogen als molenwieken en ook Hitler mocht weer meedoen. Dit was zijn antwoord op de brief van Joodse organisaties die de Kamer vroegen stelling te nemen tegen vergelijkingen met de Jodenvervolging: ontkenning, verdraaiingen, jij-bakken. Op Twitter had hij de antisemitische evergreen ingezet dat Joden de oorlog niet mogen claimen. Welnee, die claim, op Joods leed nota bene, is voorbehouden aan Baudets vandaliserende corona-ontkenners die hun ‘leed’ door de QR-code met de Holocaust willen kruiden. De verontwaardiging hierover kan niet groot genoeg zijn, schreef ik zaterdag in mijn krant. Maar verontwaardiging is niet voldoende. In de Kamer galmden Rob Jetten en Lilian Ploumen dat ze Baudets optreden ‘walgelijk’ vonden en daar bleef het bij. Onmachtig. In Nederland heerst een brave consensus dat je met extremisten niet serieus in debat gaat. Je geeft ze niet meer spreektijd dan ze al krijgen.
Laakbaar naïef
Dat stadium zijn we voorbij. Wanneer opruiing en desinformatie zo snel voor sociale ontwrichting zorgen, is elegant wegkijken geen optie meer. Tijdens Baudets tirade in de Kamer twitterde Jan Paternotte (D66): ‘Kan me niet voorstellen dat iemand die Thierry Baudet nu hoort in de Tweede Kamer ooit zij aan zij met hem zou willen demonsteren. (…) Trek een grens.’ Laakbaar naïef. Want hordes hangen aan Baudets lippen en gaan voor hem de straat op. Ze kicken juist op het misbruik van de Holocaust, want dat geeft hun ‘strijd’ historisch cachet. Zie de sociale media: duizenden instemmende reacties, de meest krankzinnige feitenverdraaiingen en agressie om Baudets ‘gelijk’ te verdedigen. Ook mensen die zonder verwensingen reageren, zien de balk in hun eigen oog niet. Een bekend fenomeen: door desinformatie en polarisatie fabriceren mensen bizar bewijs voor onhoudbare opvattingen, uit loyaliteit voor de volksmenner die hun gevoelige snaren raakt.
Kamerleden moeten hun schroom overwinnen om ranzigheid gedetailleerd te bestrijden. Heilige morele verontwaardiging helpt niet meer. Alles wat evident leek, dat een gezond collectief geheugen en het gezond verstand voldoende zijn om antisemitisme en racisme te voorkomen, ligt op de schop. Kamerleden mogen zich bewapenen met kennis en argumenten om opruiers tot in de kleinste puntjes te kunnen weerspreken. De walging opzijzetten en het riool dreggen, het is de hoogste tijd. Zo zet je tenminste in woord recht wat nu zo welig krom groeit.
Abonneer op het NIW
