Futiels

“Even iets futiels kijken,” zegt mijn vriend als hij het nieuws aanzet. Onze pasgeboren zoon Abel ligt vrolijk tussen ons in te trappelen. Mijn vriend en ik zitten al even in de oeroude luier-en-voedingscirkel dus misschien is mijn besef van tijd wat verstoord. De afgelopen weken lijkt de Joodse gemeenschap namelijk zowat dagelijks in het nieuws te komen. Twee fragmenten zijn mij het meest bijgebleven.

In beide wordt Joden in Nieuwsuur om hun mening gevraagd en beide keren trekken zij al snel een vergelijking met nazi-Duitsland. De eerste keer gaat het om een ingediende motie over een mogelijk verbod op ritueel slachten. Een man wordt geïnterviewd in een Joodse winkel, een echte bemoeial schiet in beeld en interrumpeert hem onmiddellijk: “De nazi’s hebben dit soort wetten ook ingediend!” “Vergelijkt u de Partij voor de Dieren nou met de nazi’s?” vraagt de interviewer. “Nee, ik vergelijk ze met diegenen die de Joden vroeger ook verboden hebben om te slachten.”

De tweede keer betreft de religieuze besnijdenis. IJsland wil de jongensbesnijdenis bij wet gaan verbieden en leden van de internationale Joodse gemeenschap worden geïnterviewd. Een Finse meneer zegt dat ‘IJsland hiermee als eerste de weg van nazi-Duitsland in zou slaan,’ en ook Ron van der Wieken van het CJO spreekt over een ‘vuistslag’ die Joden het gevoel geeft ‘niet langer welkom te zijn.’ Dat dit alles tegen een joekel van een drogreden aanschurkt lijkt telkens niet ter zake te doen. X kan wel door nazi’s gedaan zijn, dat maakt iemand die x doet nog niet tot nazi. Een moderne naam voor deze drogreden is de Godwin, ook wel de reductio ad hitlerum.

Je moet toch wel heel pessimistisch zijn om een mogelijk verbod op ritueel slachten te interpreteren als expliciet anti Joods. In Nederland mogen we ook niet met meer dan één persoon getrouwd zijn, dat maakt de wet nog niet speciaal gericht tegen mormonen.

Medisch ethicus Gert van Dijk schuift aan bij Nieuwsuur en bespreekt de gezondheidsrisico’s die besnijden met zich meebrengt. Denk aan risico’s als plasbuisvernauwing en pijnlijke erecties. Ook op de seksuele genotservaring wordt significant lager gescoord door besneden dan door onbesneden mannen.

Irrationeel
Er valt natuurlijk veel te zeggen over de interessante spanning tussen godsdienstvrijheid en lichamelijke integriteit, maar als er gezondheidsrisico’s mee gemoeid zijn lijkt het toch niet ingewikkeld om een hiërarchie in de twee vrijheden aan te brengen. Het lastige aan de discussie is dat de twee argumentenwerelden niet goed verenigbaar zijn. Een cultureel of religieus argument zal iemand die geen lid is van die cultuur of religie zelden overtuigen. Het klikt niet goed in elkaar, zoals echte Lego nooit lekker op de namaakblokjes past. Daar helpt een containerbegrip als godsdienstvrijheid ook niet bij.

Nog een groot verschil tussen een religieus en een seculier standpunt is dat het seculiere makkelijk aangepast wordt als dit irrationeel blijkt. Voor het religieuze maakt dat niet uit, want als je door zou blijven vragen over het waarom, als blijkt dat er geen goede gezondheidsargumenten meer over zijn, dan zou het allerlaatste antwoord zijn dat ‘het verbond tussen Abraham en G’d dit nu eenmaal gebiedt.’ Daar kan geen aards argument tegenop natuurlijk.

Ik kijk naar Abel, die ondertussen een dutje is gaan doen. Geen haar op mijn hoofd die eraan denkt hem te laten besnijden. “Nazi-achtig,” zeg ik tegen mijn vriend. “Wat?” “We zijn nazi-achtig, dat vinden allerlei Joodse meneren dus.” Mijn vriend kijkt mij meewarig aan en klikt de televisie uit. “Even genoeg futiels voor vandaag.”