Handjeklap

Journalisten weten als geen ander dat feiten en fictie met elkaar op gespannen voet staan en de nieuwsconsument er doorgaans niet van is gediend als fictie en mythe worden doorgeprikt.

Nog immer geloven hele volksstammen dat tijdens de bezetting van Denemarken de koning uit solidariteit met de Joden pontificaal met de Jodenster op zijn paard door Kopenhagen reed. Het is niet gebeurd, maar als de mythe fraaier is dan de realiteit is het vechten tegen de bierkaai.
Kom niet aan met de ontkenning dat premier Colijn aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog gezegd heeft dat we rustig konden gaan slapen, want de diagnose alzheimer-light zal volautomatisch volgen. De werkelijkheid is dat niet Colijn, maar De Geer in 1939 minister-president was en Colijn die bewuste uitspraak enkele jaren eerder deed, bij de annexatie door nazi-Duitsland van het Rijnland.

En wat te denken van de hardnekkige bewering dat Israël het enige democratische land in de regio is en gezegend is met een vrije (dus kritische!) pers? Zonder enige twijfel is Israël inderdaad het enige land aldaar dat over een democratische staatsvorm beschikt. Maar een staatsvorm is, hoe voornaam ook, niet meer dan een kader. De mate van democratie wordt ingevuld door regering en volk. In een volwassen en fatsoenlijke democratie heeft de meerderheid van de bevolking het voor het zeggen, maar zijn veiligheidskleppen ingebouwd die minderheden tegen de macht van de meerderheid beschermen. Die minderheden – of liever degenen met minderheidsstandpunten – zien echter onder premier Netanyahu hun rechten en vrijheden steeds verder ingeperkt.

Wat te denken van de hardnekkige bewering dat Israël het enige democratische land in de regio is?

En niet de meerderheid trekt in Israël aan de touwtjes, maar enkele tientallen Russisch-Joodse oligarchen en een handjevol Amerikaans-Joodse miljardairs bepalen op de achtergrond de loop der gebeurtenissen. Eens per vier jaar mag de bevolking stemmen en bepalen of de regering mag blijven zitten of plaats moet maken voor een nieuwe coalitie. Maar in werkelijkheid stemt de meerderheid conform de wensen van die oligarchen en Amerikaanse miljardairs. Doordat zij zakelijke invloed hebben weten te verwerven op de belangrijkste (gedrukte) media staat daarmee de democratie en vrije pers steeds nadrukkelijker op de tocht.

Gratis
Een fraai staaltje van hoe er thans in Israël met de vrije pers wordt omgegaan meldden vorige week Haaretz en Yediot. Volgens beide kranten zou Netanyahu in 2014 aan de eigenaar van Yediot in geheime onderhandelingen hebben verzocht een serie negatieve artikelen te publiceren over zijn coalitiegenoot en minister van Onderwijs Naftali Bennett van Habajiet Hajehudi. Met zijn ongenuanceerde steun voor de bouw van nieuwe nederzettingen zou Bennett te veel Likoed-stemmen naar zich toe trekken. In ruil voor die vriendendienst zou Bibi de eigenaar van Yediot ter wille zijn om een wetsvoorstel te steunen dat de verspreiding van gratis, dus concurrerende kranten zoals Israël Hajom zou bemoeilijken.
Ik ken de mensen achter Yediot al meer dan veertig jaar. Die krant is eigendom van de schatrijke familie Mozes en ziet zijn lezersbestand sinds de komst van gratis concurrent Israel Hajom gestadig afkalven. Israël Hajom is eigendom van Las Vegas-miljardair Sheldon Adelson en uitsluitend in het leven geroepen om Bibi aan de macht te houden. Dezelfde Bibi die bereid bleek tot een concessie aan concurrent Yediot als die Bennett zou debunken.
Gelukkig is het bij een voorstel gebleven en houdt de redactie de rug recht. Maar de vraag is: hoelang nog?