Volgens de een een groot spiritueel leraar, volgens de ander een sekteleider. ‘American guru’ Andrew Cohen is uit zijn rol gestapt.
Op internet zoemt het van de geruchten: spiritueel leider Andrew Cohen zou ‘gevallen’ zijn en zijn positie als leider van de door hem opgerichte beweging EnlightenNext neerleggen. Eh… Andrew wie? Andrew Cohen, die begin jaren 80 een golf van opwinding joeg door de groep van westerse zoekers naar spiritualiteit. Deze mensen, waarvan sommigen naar India, Nepal en Tibet afreisden om bij lokale spiritu- ele meesters in de leer te gaan, hoefden niet meer ver te zoeken. Er was een nieuwe leraar opgestaan die zelf uit het westen kwam. In 1986, op zijn 31e jaar – vroeg voor een goeroe –, werd hij door zijn eigen Indiase leraar ‘verlicht’ genoemd: iemand die op één lijn staat met bijvoorbeeld Boeddha. Hij figureert in diverse lijstjes van invloedrijke spirituele leraren, zoals de prestigieuze Watkins Spiritual Power List. Regelmatig gaat hij in debat met mystici en filosofen als Oprah-lievelingen Deepak Chopra en Eckhart Tolle. Onder zijn (ex-)studenten bevinden zich celebrity’s als de Britse acteur Jerome Flynn uit de hitserie Game of Thrones, die acht jaar bij hem in de leer was. Niet slecht voor een Joodse jongen uit New York.
Strak in het pak
Wie Cohens aantrekkingskracht wil begrijpen, kan zijn foto’s bekijken. Strak in het pak en met een stralende glimlach; nog een Master geneeskunde en je hebt de schoonzoon waar iedere Joodse moeder van droomt. Een ander inzicht geeft het verhaal van de Amsterdamse onderneemster Anna (48). „Op een zondagmiddag was ik op internet aan het rondzwerven. Tussen muziek- en andere video’s kwam ik een filmpje van Andrew tegen en klikte dat aan. Ik wist niet wie hij was, maar wat me tijdens het kijken gebeurde overtrof alles wat ik ooit had meegemaakt. Voor het eerst van mijn leven had ik een, overweldigende, spirituele ervaring. Mijn persoonlijkheid, mijn bekende emoties en gedachten leken in één klap niet meer te bestaan. Het was extatisch, goddelijk. En verrassend, want ik ben niet-religieus en broodnuchter.”
Iemand die – zelfs via het beeldscherm – zo’n effect op anderen kan hebben, moet vast iets bijzonders zijn. Toch begon het leven van Andrew Cohen als dat van honderdduizenden anderen. Hij werd in 1955 geboren in Manhattan, in een seculier, liberaal Joods middenklassegezin. Zijn vader, die in Andrews tienertijd overleed, was Amerikaan, zijn moeder is Canadees. Thuis werd niet over religie gepraat. Hij afficheert zich, ook op zijn website, als seculiere Jood, en geeft aan dat hij door zijn New Yorks-Joodse achtergrond gevormd is. Zijn moeder was geïnteresseerd in psychoanalyse en liet hem vanaf zijn vijf- de jaar ‘op de bank’ liggen. Op zijn zestiende maakte hij, tijdens een vakantie met zijn moeder in Rome, iets mee dat bepalend werd voor zijn leven. In het vakantieappartement werd hij plotseling overvallen door een intense ervaring. De grenzen tussen hemzelf en de wereld leken weg te vallen, ‘een overweldigend gevoel van liefde bleef over’, zo beschrijft hij zelf.
Gedreven door die ervaring startte hij op zijn 21e een spirituele zoektocht. Via swami’s, yogi’s en boeddhisten kwam hij in India bij de leraar Poonja terecht. Daar kwam de ervaring uit zijn tienertijd terug en werd hij door Poonja ‘verlicht’ genoemd. Zijn meester stuurde hem weg om zelf leraar te worden en ‘zijn boodschap onder jonge mensen te verspreiden’. Andrew reisde rond om in vele landen satsang te geven, het overbrengen van spirituele kennis van een goeroe aan zijn leerlingen.
In 1988 stichtte hij EnlightenNext, een non-profitorganisatie met dertig centra in twintig landen, zoals Lenox (VS), Londen, Parijs, en zelfs Amsterdam. EnlightenNext organiseert onder meer cursussen en retreats (intensieve cursussen op locatie) met Cohen zelf. Naar schatting zijn er wereldwijd duizenden bezoekers van de centra. Naast het oprichten van de beweging en rondreizen schreef Cohen elf boeken over spiritualiteit, zoals An unconditional relationship to Life (1995) en Evolutionairy Enlightenment; A New Path to Spiritual Awakening (2011), bekroond met de Silver Medal, Book of the Year Award van Foreword Magazine in de categorie Body, Mind and Spirit.
Evolutionaire verlichting
Chris Parish, hoofd van het EnlightenNext-centrum in Londen, legt uit waar de organisatie voor staat. Cohens leer wordt evolutionaire verlichting genoemd. De leer moet de mens helpen bewust verantwoordelijkheid te nemen voor het creëren van de toekomst. Het doel is ‘verlichting’: permanent in een staat terechtkomen waarin je niet belemmerd wordt door angsten voor de toekomst, of verdriet over het verleden. Vervolgens zouden je daden een reflectie moeten zijn van die verlichte staat: daden, die een positieve bijdrage aan de wereld leveren. Interessant genoeg zijn, net als in het jodendom, iemands daden in deze leer belangrijker dan zijn of haar geloof. Neurosen zijn volgens Chris te transformeren. „Wanneer je minder door je neurotische patronen geobsedeerd wordt kun je een authentiek, zinvol leven leiden. Navelstaren en eindeloos psychologiseren is niet nodig, je hebt meer aan observaties van anderen. Serieuze psychologische problemen vallen hier natuurlijk buiten, die moeten behandeld worden.”
Lees verder in NIW 38
Abonneer op het NIW
