Het is ramadan. Nou en?

Op 10 maart is voor de bijna twee miljard moslims de vastenmaand ramadan begonnen. Hoewel bedoeld als een periode van religieuze reflectie en gebed, is het in de praktijk vaak allesbehalve dat. Nergens geldt dit meer dan in Israël, waar de maand met angst en beven tegemoet wordt gezien. Het is de periode waarin religieuze tegenstellingen vaak tot uitbarsting komen, met name op en rond de Tempelberg in Jeruzalem. 

Het zal niemand verbazen dat de Gazaoorlog in dit opzicht een nieuw en onvoorspelbaar element vormt. Ergens in zijn veilige tunnel rekent Hamasleider Yahya Sinwar erop dat de vastenmaand een gamechanger betekent voor de oorlog die hij aan het verliezen is. Sinwar hoopt dat de oorlogsbeelden uit Gaza tijdens de heilige maand de Arabier in de straat tot religieus gevoede razernij zal brengen. Dan breekt, vermoedt hij, een volksopstand uit die misschien niet de gehate Joden de zee in zal drijven, maar wel zoveel druk op Israël brengt dat de IDF zijn campagne in de Gazastrook zal moeten afbreken. 

Niemand heeft een glazen bol en zeker niet in het Midden-Oosten, maar vermoed mag worden dat Sinwar aan wensdenken doet. Het was een fout die hij al eerder maakte, toen hij geloofde dat de Hamasinvasie van Israël op 7 oktober en het bloedbad op die dag hetzelfde effect zouden hebben. Dat de Palestijnen op de Westelijke Jordaanoever en in Jeruzalem massaal in opstand zouden komen. Dat Hezbollah uit solidariteit haar gevreesde raketarsenaal op de Israëlische steden zou laten neerregenen. En wie weet, dat misschien zelfs Iran Jeruzalem de oorlog zou verklaren, al liggen er tussen de grenzen van de Joodse Staat en de Islamitische Republiek twee landen en bijna duizend kilometer.

Masjiach

Er gebeurde … niets. Althans veel minder dan waar Sinwar op had gehoopt. Het is sinds 7 oktober opvallend rustig op de Westoever, mede dankzij een sterke proactieve inzet van Israëlische veiligheidsdiensten en -troepen. Het offensief dat de Libanees-sjiitische Hezbollah inzette aan de grens met Noord-Israël lijkt – hoe verwoestend ook voor de lokale bevolking – meer voor de bühne bedoeld dan om Israël op de knieën te krijgen. En hoewel de mogelijkheid bestaat dat de situatie aan het noordelijke front escaleert, zou het volgende offensief daar weleens van Israëlische kant kunnen komen en niet van de ‘Partij van God’. Ten slotte hebben de Houthi’s in Jemen ondanks hun martiale retoriek en de steun van wat verdwaasde westerlingen geen enkele schade aan Israëlische doelen toegebracht en dat zal in deze ramadan niet veranderen.

Voor één keer heeft Netanyahu niet de pin uit de granaat getrokken

Nu hoopt Sinwar dat het religieuze vuur in de harten van gelovigen door de ramadan zo wordt opgestookt dat wat in oktober achterwege bleef, opeens wel zal gebeuren. Dé plek waar de lont in het kruitvat gestoken zou moeten worden om die wens uit te laten komen, is Jeruzalem. Meer specifiek: de Tempelberg, met de voor de moslims belangrijke Al-Aksamoskee en de Rotskoepel. Maar voor één keer heeft Benjamin Netanyahu niet de pin uit de granaat getrokken die zijn extreemrechtse coalitiepartners hem in de hand gestopt hadden. Bezalel Smotrich en Itamar Ben-Gvir wilden een verbod voor Arabische Israëli’s om in de ramadan de Tempelberg te betreden. Hun excuus? Rellen voorkomen zoals die zich in eerdere jaren tijdens de vastenmaand hebben voorgedaan. In werkelijkheid? Ordinair moslimpje pesten. Of misschien willen de rechts-extremisten dezelfde escalatie waar Hamas op hoopt om dan na een apocalyptische veldslag Groot-Israël te stichten. Wie weet komt de masjiach zelfs om de hoek kijken.

Aanvankelijk had Bibi zoals gebruikelijk wel oren naar de dwaze plannen van het tweetal. Godzijdank kwam de premier op tijd bij zinnen en beval alle belemmeringen voor het bezoek aan de Haram al-Sharif, zoals Arabieren de Tempelberg noemen, op te doeken. Daarvoor was hoge druk nodig van zijn twee ‘vrijanden’ in het oorlogskabinet, minister van Defensie Yoav Gallant en oud-IDF-stafchef Benny Gantz. Dat tweetal lijkt het steeds beter met elkaar te vinden en vormt zo een effectief tegenwicht voor de invloed van Netanyahu’s extreemrechtse bondgenoten. En vlak de druk vanuit Washington niet uit.

624

Van het Witte Huis kwam ook het verzoek – om niet te zeggen: de eis – dat Bibi geen gehoor zou geven aan zijn eigen ultimatum aan Hamas: laat de gijzelaars vrij voor het begin van de ramadan of de IDF trekt Rafah binnen. In dit laatste terroristenbolwerk in de Gazastrook heeft de Hamasleiding zich teruggetrokken en zitten waarschijnlijk de meeste van de ongeveer honderd resterende levende gijzelaars vast. Maar er zijn ook minstens een miljoen Palestijnse burgers naartoe gevlucht. Washington voorziet een bloedbad, mocht de IDF in de aanval gaan, en dat tijdens die gevoelige ramadanperiode. 

Hamas heeft verschillende terreuroffensieven tijdens de ramadan uitgevoerd

Niet dat Arabieren of moslims zich veel aantrekken van de vastenmaand als het om oorlog voeren gaat. De belangrijkste veldslag in de ontstaansgeschiedenis van de islam, de Slag van Badr, vond plaats in de ramadan. De moslims, met hun profeet aan het hoofd, versloegen in 624 de Mekkanen. Dat was geen uitzondering. De verrassingsaanval op Israël in 1973 was op Jom Kipoer, maar ook tijdens de ramadan. Dat bewijst dat de Arabieren zich niet alleen weinig aantrekken van hun eigen religieuze voorschriften als het om oorlog gaat, maar evenmin van die van de andere geloven. Hamas heeft in de afgelopen decennia verschillende terreuroffensieven tijdens de ramadan uitgevoerd en noemde die vaak naar de vastenmaand. 

Beslissende aanval

Religieus of moreel is er dus geen enkele reden voor Israël zich aan een soort ramadan-staakt-het-vuren te houden. Toch is het wellicht verstandig voor de zekerheid het einde van de vastenmaand af te wachten voordat de IDF massaal Rafah binnentrekt. Die maand kan gebruikt worden voor het plannen van de beslissende aanval en het vinden van een oplossing voor het vluchtelingenprobleem in de stad. Daarnaast geeft het de Israëli’s de ruimte andere verzetshaarden in de Gazastrook op te ruimen en zich te concentreren op de verdediging tegen Hezbollah in het noorden.

Niet omdat het ramadan is. Niet uit angst voor een Palestijnse opstand. Niet uit religieuze tolerantie (die tonen de Arabieren immers ook niet). Maar puur praktisch, om Joe Biden niet voor de voeten te lopen. Het belang daarvan is enorm. Deze week lekte uit dat ondanks de steeds kritischere retoriek van de president richting Israël, de Amerikanen sinds 7 oktober meer dan honderd, grotendeels geheime wapenleveranties aan de Joodse staat georganiseerd hebben. Daarbij gaat het vooral om het aanvullen van Israëls munitie- en raketvoorraden. Als dat geen vastenpauze waard is?

––––––––––––––––––––––––

Wat is de ramadan?

De negende maand van de islamitische kalender, die nu het jaar 1445 aanwijst, is traditioneel de vastenmaand. Het is een van de vijf pijlers van de islam waaraan de gelovige zich dient te houden. De andere vier zijn de sjahada (geloofsbelijdenis), de salat (vijfmaal daags bidden naar Mekka), de zakat (liefdadigheid) en de hadj (pelgrimstocht naar Mekka en Medina). 

Het vasten van zonsopgang (fajr) tot zonsondergang (maghrib) wordt saum genoemd. Dat betekent: niet eten, drinken of roken en geen seks. Daarnaast zou er niet geroddeld mogen worden of naar roddels geluisterd, niet naar verboden dingen gekeken en geen verboden handelingen verricht mogen worden. Al zou je dat laatste niet zeggen wanneer in de media weer eens gesproken wordt van extra politie-inzet wegens ‘ramadancriminaliteit’. 

Voor zonsondergang wordt de sohor genuttigd, na zonsondergang de iftar. Omdat vasten objectief gesproken slecht is voor de gezondheid, zijn zwangere vrouwen ervan vrijgesteld, evenals zieken, kinderen en opvallend genoeg ook reizigers. Sommige fundamentalistische moslims slikken zelfs hun speeksel niet door en poetsen hun tanden niet. De ramadan is bedoeld voor bezinning, gebed en zelfdiscipline, waarmee de ziel gereinigd wordt. Het einde van de vastenmaand wordt gevierd met Eid al-Fitr, het feest dat de vast breekt, bij ons vaak het Suikerfeest genoemd. 

Volgens de islamitische mythologie is de ramadan de maand waarin God (Allah) via de aartsengel Gabriël (Dzjibriel) de tekst van de Koran aan de profeet Mohammed overdroeg. Dit is te vinden in diezelfde Koran, in soera (hoofdstuk) Al-Baqara, ‘de Koe’.