Iedereen praat dezer dagen over Facebook en Zuckerberg. Hoe Joods was hij eigenlijk, en doet dat ter zake?
Al op de eerste dag van de beursgang van Facebook, vorige week vrijdag, moest het aandeel door de banken worden gesteund. De koers, ingezet op 38 dollar, steeg bereidwillig, maar daalde kort daarna alweer, en maandag en dinsdag zette de daling van het meest ‘gehypte’ aandeel uit de historie door. Dinsdagavond was het nog maar 31 dollar waard, dichtbij de 30 dollar die experts als realistisch hadden beschreven. De krantenkolommen beschreven dagenlang de overspannen winstverwachtingen; de financiële herinneringen gingen terug naar de dot com frenzy van rond de eeuwwisseling, en zelfs naar de 17e-eeuwse tulpenmanie in de Republiek.
De eerste dag waren er technische problemen bij de beurs, waardoor de handel niet op gang kwam, maar dinsdag werden de schaduwen over het aandeel donkerder. Persbureau Reuters en de Wall Street Journal kwamen met berichten over Facebook-adviseurs die beseften dat de koers te hoog was ingezet en bepaalde investeerders daarover inlichtten. Zo werd de beurskoers kunstmatig hooggehouden en konden grote investeerders door verkoop hun verlies beperken. Dat is handel met voorkennis, en dat is illegaal. Mary Shapiro, voorzitster van de SEC, de Amerikaanse beurswaakhond, zei: „There are issues we need to look at.” Dat is een eufemisme voor: we vermoeden onregelmatigheden. De glans van het feestje was eraf. Mark Zuckerberg, de schepper van Facebook, werd in 1984 geboren in een Joods gezin en groeide op in de staat New York – vader tandarts, moeder psychiater, drie zussen. Hij werd Joods opgevoed en had zijn bar mitswa, maar hij beschrijft zichzelf als atheïst – Zuckerberg heeft al jaren geen zichtbare connectie met het Joodse leven of godsdienst. Hij studeerde op Harvard psychologie en computerwetenschappen en is volgens de beschrijvingen níét de typische geek, ook al kon hij goed programmeren, en anders dan de geruchtmakende film over zijn leven Social Network suggereert, had hij vanaf 2004 dezelfde vriendin (of überhaupt een vriendin). Hij was lid van Alpha Epsilon Pi, een Joods dispuut, en schreef in 2003 een programma genaamd Facemash, waarmee de studenten hun knapste campusgenoten konden selecteren. Dit project escaleerde, zoals bekend, en op 4 februari 2004 werd de eerste versie van Facebook gelanceerd. Wereldwijd zijn er nu 0,9 miljard gebruikers.
Mark Zuckerberg trouwde één dag na de beursgang, om de aandacht af te leiden van zichzelf, of van Facebook, dat bleef onduidelijk. Hij trouwde op zaterdag, wat een gelovige Jood nooit zou doen, met zijn Chinese vriendin Priscilla Chan – in feite een gemengd huwelijk. Ha’aretz schreef dat het goeddeels uitblijven van reacties daarop een bewijs was voor de verregaande graad van assimilatie van het Amerikaanse jodendom – je teleurstelling uiten over een niet-Joodse partner voor je kind is ‘ongebruikelijk geworden’. Maar dr. Aliza Lavie van de Bar Ilan Universiteit uitte op haar Facebook-account haar frustratie: „Weer een succesvol man wiens kinderen niet als Joden zullen worden meegeteld. Volgens Ha’aretz-columnist Allison Kaplan Sommer markeert Zuckerbergs huwelijks ‘een onomkeerbare verschuiving [in het leven van] het Amerikaanse jodendom’. En ze ziet een bredere implicatie: ‘Israël moet ermee leren leven dat het niet meer kan vertrouwen op de sterke banden die Amerikaanse Joden ooit met Israël hadden’.
Joods Facebook
Zuckerberg mag dan niet-Joods leven, Facebook zou je wel Joods kunnen noemen, vindt Jennifer Lipman in The Jewish Chronicle. Zuckerberg was een outsider, ‘een van die briljante, geeky jongens die hun gezichten tegen het glas drukten’. Zijn eerste zakenpartner was Eduardo Saverin, een Braziliaanse Jood. Zuckerberg en andere slimme Joden behoren niet tot de traditionele aristocratie, maar excelleren achter het toetsenbord, en dat geeft toegang tot een wereld van succes, aldus Ben Mezrich, de auteur van het boek waarop Social Network werd gebaseerd. De Zuckerberg die men op Harvard kende was een outsider, ‘een sociaal onhandige jongen die een sociaal netwerk wilde scheppen waar hij deel van was’. Het werd meer dan dat: hij bevindt zich in het centrum ervan.
Maar de discussie over Zuckerberg lijkt te zeer gedomineerd door een film, en die is vooral gebaseerd op interviews met Saverin (Zuckerberg zelf wilde niet praten), die door Zuckerberg uit de zaak werd gewerkt en hem niet mild zal hebben beschreven – en Zuckerberg als nerd was filmtechnisch natuurlijk interessanter. Zuckerberg wond zich nogal op over de suggestie dat hij Facebook vooral had geschapen om niet-Joodse meisjes te kunnen ontmoeten. In werkelijkheid lijkt de schepper van ‘de invloedrijkste site ter wereld’ saaier, gewoner, onopvallend zelfs – eerder een Bill Gates dan een Steve Jobs.
Abonneer op het NIW
