Kan niet, bestaat niet

Reuven Feuerstein met een cliënt

Nederland kent één centrum waar kinderen met een ontwikkelingsstoornis worden behandeld volgens de methode van de Israëlische gedrags- en ontwikkelingspsycholoog Reuven Feuerstein. Een methode die wereldwijd geroemd wordt.  

Door Annet Röst

Reclame voor ons centrum was tot voor kort nooit nodig,” vertelt Katinka Hol, directrice van Feuerstein Centrum Nederland (FCN) te Amstelveen. „Iedere dag had ik wel een huilende moeder aan de lijn die haar kind zo snel mogelijk door ons wilde laten helpen, maar er was een wachtlijst van drie jaar.” Middels intensieve begeleiding leren cliënten om te leren, wat volgens Hol leidt tot bijzondere resultaten. „In het FCN kan iedereen met een ontwikkelingsstoornis terecht. Wij geloven dat ieder mens ontwikkelingsmogelijkheden heeft en het recht heeft om zich te ontwikkelen.”

Maar sinds de begeleiding niet meer valt onder het persoonsgebonden budget (PGB) rinkelt de telefoon steeds minder vaak. Het FCN behandelt nu 35 in plaats van 125 cliënten en het team van mediators is gekrompen van tien naar zes. Doodzonde vindt de bevlogen directrice: „Via zorgaanbieder Cordaan kunnen kinderen tot 18 jaar met een CIZ-indicatie nog bij ons begeleid worden. Voor cliënten van 18 jaar en ouder zijn we nog met ze in onderhandeling. Maar desondanks weten weinig mensen ons meer te vinden.”

Wim Kok 

Ook professor Hugo Heijmans, kinderarts en voormalig hoofd van het Wilhelmina Kinderziekenhuis, is niet blij met de huidige situatie. Hij stond aan de wieg van het FCN en is nog steeds voorzitter. „Het begon allemaal met een bezoek van Wim Kok aan Israël, in 1996. Hij was toen minister-president en erg onder de indruk van het Feuerstein Centrum dat hij bezocht. Hij attendeerde ons erop dat er jaarlijks zestig Nederlanders speciaal naar Israël vlogen voor een behandeling. Dat het niet mogelijk was om in eigen land behandeld te worden vond hij gek. Wij zijn toen naar Israël gegaan, hebben goed gekeken naar de opzet en achtergrond van de methode en zelf een centrum in Nederland opgezet. Rita Kok, zijn vrouw, heeft hier nog een actieve rol in gehad.”

Reuven Feuerstein 

Professor Feuerstein werd in Roemenië geboren, maar emigreerde na de Tweede Wereldoorlog naar Israël, waar hij ernstig verweesde en getraumatiseerde kinderen behandelde die uit de concentratiekampen kwamen. Hij besloot zich niets aan te trekken van hun, vaak lage, IQ-testen, maar keek naar het kind zelf. Waar nodig gaf hij extra psychologische en educatieve bijscholing waarna de kinderen opeens veel hogere resultaten scoorden. Hiermee werd zijn theorie onderbouwd dat intelligentie aangeleerd kan worden. Onder het motto ‘kan niet bestaat niet’ ontwikkelde hij een methode waarbij ervan uitgegaan wordt dat ieder mens vooruitgang kan boeken en een kans moet krijgen om zich te ontwikkelen. Zijn onderzoek wordt wereldwijd erkend en in 1992 ontving de professor de Israëlprijs, Israëls hoogste onderscheiding voor de wetenschap.

Hol ontmoette de inmiddels 92-jarige professor tijdens een cursus in Israël: „Het is een klein mannetje, maar met zo’n ongelofelijke uitstraling. Hij herinnert zich alles wat je zegt. En zodra hij een kind ziet gaat hij er mee aan de slag. Hij werk als een soort magneet op kinderen.” Professor Heijmans vergelijkt Feuersteins werkwijze met het afplakken van een lui oog: „Het brein zegt, dat ene oog doet het niet goed, laten we het uit doen. Als je daaraan toegeeft word je blind aan één oog. Maar als je het oog juist stimuleert en het verschil probeert op te lossen, dan gaat het oog juist weer zien en wordt het net zo sterk als het andere. Hij maakt effectief gebruik van de natuurlijke manier waarop onze ontwikkeling tot stand komt.”

Lees de rest van dit artikel in NIW 39