Het Anne Frank-huis op de Prinsengracht, nog met politiepost (rechtsonder). Foto: Esther Voet
De bemande politiecontainers bij Joodse instellingen in Amsterdam worden deze en volgende week weggehaald en vervangen door cameratoezicht. Is dat wel zo’n goed idee?
De veiligheid van de Joodse instellingen in onze hoofdstad wordt er alleen maar door vergroot, vertelde politiecommissaris Gerald Oud Ammersveld maandag in een interview aan het ANP. Het weghalen van de 18 kleine witte containers bij 21 scholen, synagogen, musea en andere gebouwen zal geen negatieve invloed op de veiligheid hebben, beloofde hij, omdat ‘intelligent cameratoezicht’ effectiever zou zijn.
Oud Ammersveld liet weten dat niet iedereen binnen de Joodse gemeenschap overtuigd is of die veiligheid ook inderdaad gewaarborgd is: “Sommigen zijn wel wat sceptisch.” Maar, zei hij: “We weten inmiddels ook dat terroristen zich bij een aanslag niet laten weerhouden door een politiepost voor de deur.” Waarschijnlijk doelt de commissaris hiermee op de aanslag op de redactie van het satirische tijdschrift Charlie Hebdo in Parijs begin 2015, waarbij politieman Ahmed Merabet door de terroristen werd gedood.
De vraag is of op dit argument niet het een en ander valt af te dingen. Als Merabet in een gepantserde container had gezeten, had hij de aanslag wellicht overleefd, of adequater op de aanval kunnen reageren. Bovendien weten we niet of potentiële terroristen zich de afgelopen jaren juist wel hebben laten afschrikken door een politiepost. Het is een publiek geheim dat politieagenten in de posten de opdracht hebben binnen te blijven bij een aanval, maar dit betekent niet dat met name ongetrainde ‘lone wolves’ zich niet door hun aanwezigheid hebben laten afschrikken.
Efficiënter
Dat er van cameratoezicht – hoe modern dan ook – weinig preventieve werking uitgaat, lijkt evident. “Kijk,” zegt Dennis Mok, bestuursvoorzitter van beveiligingsorganisatie Bij Leven en Welzijn (BLEW), “dat er wordt nagedacht over efficiënter toezicht door intelligente camera’s waarvan de beelden 24 uur per dag centraal in de control room worden bekeken, is toe te juichen. En als daardoor mankracht vrijkomt die gebruikt kan worden voor een effectievere reactie door directe response teams als er iets gebeurt, ook natuurlijk.” Toch lijkt Mok niet onverdeeld gelukkig met het weghalen van de containers.
“Waar de marechaussee staat, staat BLEW ook. Daar kunnen de politieposten probleemloos weggehaald worden. Wij kunnen ook zonder de containers samen met de marechaussee optimaal beveiligen,” meent Mok. “Als de overheid zegt: wij halen het toezicht weg waar BLEW niet is en ook geen marechaussee is, dan moet je erop kunnen vertrouwen dat diezelfde overheid voldoende alternatieven biedt om een aanslag te voorkomen. Dat kan ook betekenen dat de bewuste instelling zelf met een strakker veiligheidsplan komt. Die moet dan bewuster kijken wie er wordt binnengelaten en beter opletten bij het naar buiten komen. Daarmee wordt dus een stukje van het veiligheidsrisico naar het object zelf verlegd.”
Soft targets
Er lijkt nog een andere factor een rol te spelen bij de beslissing van de Amsterdamse burgemeester en politie het bemande toezicht bij Joodse instellingen op te doeken. Waar Joodse objecten een paar jaar geleden nog als favoriet doelwit van jihadistische terroristen werden gezien, is de realiteit dat terroristen van de Islamitische Staat steeds ‘zachtere’ doelwitten (zogenaamde soft targets) kiezen. In zekere zin is dat een succes voor de beveiliging van Joodse objecten, zij zijn zo moeilijk te raken dat terroristen liever concerten uitkiezen (Bataclan in Parijs, Ariana Grande in Manchester) of plaatsen zonder enige symbolische waarde, maar waar wel veel potentiële slachtoffers bijeen zijn.
Amsterdam lijkt met het weghalen van de specifieke beveiliging van Joodse instellingen op deze trend te reageren, maar de vraag is of dat Joodse doelen in de toekomst niet juist weer interessanter maakt voor moslimextremisten. In dit verband is het opvallend – zij het consequent – dat ook de politiepost bij het Anne Frank Huis, vanwege de permanente lange rij wachtende bezoekers ervoor misschien wel het zachtste doelwit in Amsterdam, verdwijnt. Het Anne Frank Huis wil hier niet op reageren, omdat het geen uitspraken over veiligheid doet.
Ouders van kinderen op de Joodse scholen in Buitenveldert – Rosj Pina, Cheider en Maimonides – hoeven zich geen zorgen te maken om de maatregel van de Amsterdamse politie. Aboed Shabi, voorzitter van de Stichting Joodse Scholengemeenschap, laat desgevraagd weten dat de marechaussee gewoon doorgaat met de beveiliging van de drie scholen. Dennis Moks BLEW zal dat uiteraard ook blijven doen.
Abonneer op het NIW
