Door overlast van Berland-volgelingen bij de Amsterdamse Lekstraatsjoel, wil de NIHS de sjoel tijdelijk sluiten. Volgens de Lekstraatsjoel komt dat de NIHS niet slecht uit.
Door: Joram Bolle
Sinds de van seksueel misbruik verdachte Israëlische rabbijn Berland in Nederland zijn toevlucht heeft gezocht, zijn veel van zijn ultraorthodoxe volgelingen hem hiernaartoe gevolgd. Dat zorgde al een aantal keren voor overlast: op Texel, waar de groep Breslav-chassidiem Jom Kipoer vierde, in Buitenveldert, waar ze op een speelplaatsje bivakkeerden en bij particulieren en in het Cheider sliepen, en nu ook bij de Lekstraatsjoel in de Amsterdamse Rivierenbuurt.
Tegen de afspraken in lieten Berland-volgelingen de deur van de sjoel openstaan, lieten er bagage achter, bedreigden een sjomeer en gingen te lang door met een dienst, met veiligheidsrisico’s tot gevolg. Daarom wil de orthodox- Joodse gemeente Amsterdam (NIHS) de Lekstraatsjoel tijdelijk sluiten, mailden ze 27 december aan het bestuur van de sjoel, dat zich niet aan de afspraken zou hebben gehouden om beter zorg te dragen voor de veiligheid. Het Lekstraat-bestuur was het daar niet mee eens en stapte naar het Beth Din, de rabbinale rechtbank. Dat heeft, als er een conflict is tussen de NIHS en een sjoel, de bevoegdheid te beslissen of een tijdelijke sluiting halachisch is toegestaan. Aanvankelijk werd aangekondigd dat het Beth Din dinsdagavond uitspraak zou doen, maar dat ging niet door. Wanneer het Beth Din wel uitspraak doet is nog niet bekend.
Nieuwe sloten
In afwachting van die uitspraak heeft de NIHS de toegangscode op de deur van de sjoel wel al gewijzigd, omdat de Berland-aanhangers die zouden kennen. „Tot hun kinderen aan toe,” zegt voorzitter van de NIHS Eron Wolf. „Daardoor was er geen controle meer over wie wanneer in de sjoel was.” Ook de sloten zijn vervangen. Voorzitter Harry Melkman van de Lekstraatsjoel: „Eerst bezochten de aanhangers van Berland gewoon onze reguliere diensten. Een aantal weken terug hebben ze een briet mila bij ons georganiseerd. Het is fout gegaan omdat ze die veel langer bleven vieren dan was afgesproken.”
Het NIHS-bestuur heeft in overleg met de sjoels afgesproken dat de Breslav-chassidiem niet buiten de diensten mogen worden toegelaten, zo berichtte het NIW al eerder. Roi Banet is de juridisch adviseur van de Lekstraatsjoel. Hij is verbonden aan Eisenmann & Ravestijn Advocaten, waarvan de naamgever voormalig NIHS-voorzitter Ronnie Eisenmann is. Banet verklaart: „We mochten ze hier toelaten, zolang er iemand van de sjoel, zoals een bestuurslid of de rabbijn, aanwezig was. Dat was het geval. Maar achteraf is het een vergissing geweest de Berland-volgelingen te vertrouwen.”
Begrotingstekort
Volgens voorzitter Melkman is deze kwestie niet de werkelijke reden waarom de NIHS de Lekstraatsjoel wil sluiten: „Deze situatie wordt door de NIHS bewust opgeblazen. Het speelt al een aantal jaar dat de NIHS onze sjoel dicht wil hebben. Dit is daar slechts een excuus voor.” Melkman meent dat de slechte financiële situatie van de Lekstraat de werkelijke reden voor de NIHS is om de sjoel te sluiten. In 2015 dreigt er een begrotingstekort van 8000 euro. Dat komt deels voort uit het feit dat vanaf 1 januari de sjoelgemeenschappen van de NIHS zelf de kosten van onder andere de beveiliging moeten dragen, een gevolg van de decentralisatie van de NIHS in 2013 – het veelbesproken NIHS 2.0. Sjoels kregen meer autonomie én meer verantwoordelijkheid.
Per sjoel moet nu jaarlijks 9000 euro aan beveiliging betaald worden. „Dat heeft de NIHS ons opgelegd, maar dat geld hebben we niet,” zegt penningmeester David Sanders van de Lekstraatsjoel. Daarom liet de Lekstraatsjoel de stichting Bij Leven En Welzijn (BLEW), die de beveiliging van Joodse gebouwen verzorgt, weten geen prijs te stellen op hun aanwezigheid tijdens de diensten, totdat er een overeenkomst met de NIHS is over de kosten.
Toch was er afgelopen sjabbat gewoon beveiliging van BLEW bij de Lekstraat. „Die beveiliging moet door de Lekstraat betaald worden, zoals andere sjoels dat ook moeten. Het is al tijden bekend dat dat vanaf 1 januari het geval zou zijn. Wij vinden het niet verantwoord als ze dat niet doen en er geen bewaking van de sjoel en de bezoekers meer is,” zegt NIHS-voorzitter Eron Wolf. Verder heeft volgens Wolf de eventuele tijdelijke sluiting van de Lekstraatsjoel naar aanleiding van de overlast van de Breslav-chassidiem niks te maken met een sluiting op langere termijn: „De Lekstraat moet voor juni aan bestuurlijke verplichtingen voldoen om door te kunnen gaan als NIHS-sjoel. Maar daar gaan wij als bestuur verder niet over.”
Het NIHS-bestuur kan wel een voorstel indienen om, los van een tijdelijke sluiting, de Lekstraatsjoel permanent dicht te doen, maar de Raad van Toezicht van de NIHS beslist daar uiteindelijk over. Daarin zitten vertegenwoordigers van alle afzonderlijke NIHS-sjoels. Joop Krant, voorzitter van de Raad van Toezicht, laat in een reactie weten dat in de laatste vergadering van de Raad van Toezicht is afgesproken dat de Lekstraatsjoel voldoende tijd krijgt om aan dezelfde eisen te voldoen als alle andere sjoels. Op een sluiting in juni loopt hij niet vooruit. Krant: „Tegen die tijd zullen we een afweging maken.” Op woensdagmiddag – vlak voor de NIW-deadline – bracht het NIHS-bestuur de Lekstraatsjoel op de hoogte van het besluit om de sjoel vanaf vrijdag 9 januari te sluiten, in ieder geval tot 22 januari. Als reden wordt genoemd de weigering om afspraken over beveiliging na te komen. Wolf laat in een toelichting aan het NIW weten dat het hier niet gaat om een besluit van het Beth Din. „Als het gaat om veiligheidszaken, dan beslist het bestuur daarover.”
Abonneer op het NIW
