De Olympische Spelen in Rio zijn in zicht maar er zal geen Israëlische ambassadeur aanwezig zijn tijdens de herdenking van de aanslag in München van 1972 in het stadhuis van Rio.
“Het is teleurstellend dat er geen Israëlische ambassadeur zal zijn tijdens de Spelen,” zei Fernando Lottenberg, voorzitter van de Joodse Confederatie van Brazilië, deze week tegen The Times of Israel. “Vooral omdat we daar de elf Israëlische atleten herdenken die in 1972 bij de Palestijnse terreuraanslag in München om het leven kwamen.”
Op 14 augustus vindt in het stadhuis van Rio de Janeiro een ceremonie plaats ter nagedachtenis aan de door terroristen vermoorde Israëlische sporters tijdens de spelen van München in 1972. Een aantal nabestaanden zal daarbij aanwezig zijn, onder wie correspondente Ankie Spitzer-Rechess, weduwe van de in München omgekomen zwemcoach Andre Spitzer. Zij ijvert al jaren voor meer erkenning van het drama in München. Ook officials uit Israël en Brazilië zullen acte de présence geven. De Joodse staat wordt vertegenwoordigd door minister van Sport, Miri Regev, en Israëls nieuwe consul in São Paulo, Dori Goren.
Er is een curieuze reden waarom er geen ambassadeur bij zal zijn. Na het vertrek van ambassadeur Reda Mansour, in december vorig jaar, benoemde premier Netanyahu in augustus Dani Dayan. Brazilië weigerde echter zijn aanstelling vanwege Dayans voorzitterschap van de Yesha-raad, een organisatie van leiders van nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever. Netanyahu bleef bij zijn keuze, tot hij Dayan in maart benoemde als consul-generaal in New York, waar hij maandag is begonnen.
Fraude
Rio zit nu dus zonder ambassadeur, net nu Israël de grootste sportdelegatie in zijn geschiedenis afvaardigt. Een naam die regelmatig voor de post wordt genoemd is Yossi Sheli. Maar ook die doet de wenkbrauwen in Brazilië omhooggaan. Sheli heeft namelijk geen diplomatieke ervaring en was tot juni 2015 drie jaar lang uitgesloten van overheidsdienst vanwege fraude. Hij had als hoge overheidsfunctionaris zijn affiliatie met de Likoed-partij niet gemeld, wat wel moest.
De grootste financiële krant in Brazilië, Valor Econômico, schreef dat de Israëlische premier ‘zich lijkt te verplichten tot controverses bij het kiezen van zijn ambassadeurs in Brazilië’. “Ik overweeg hem maar ben er nog niet uit,” zei Netanyahu afgelopen zondag tegen de pers: “Hij spreekt diverse talen en is duidelijk zeer getalenteerd.”
Lichtpuntjes
De banden tussen de twee landen zijn de afgelopen jaren behoorlijk verslechterd, mede vanwege de linkse regeringen die het in Brazilië voor het zeggen kregen en een steeds rechtser wordend Jeruzalem. Daarnaast is bekend dat Arabische landen en ook islamitische instellingen hun invloed in heel Zuid-Amerika proberen uit te breiden. Brazilië is daarop geen uitzondering.
Toch is er een aantal lichtpuntjes. Allereerst doen Israëlische bedrijven in Brazilië uitstekende zaken (zie ook het artikel op pagina 22). De nieuwe president, Michel Temer, die de afgezette Dilma Rousseff opvolgde, lijkt een andere koers te willen gaan varen. Zo keurde het Braziliaanse ministerie van Buitenlandse Zaken de benoeming van de nieuwe Israëlische consul Goren zeer snel goed. En, zeer ongebruikelijk, in een persbericht uitte de regering berouw over het steunen van een anti-Israëlresolutie op 15 april door de Unesco, die de Joodse band met de Tempelberg in Jeruzalem ontkende. Temer, van Libanese afkomst, trad op 12 mei aan, maar hij noemt de resolutie nu ‘partijdig en onevenwichtig’. Hij voegde daaraan toe dat het land zijn stem hierover in de toekomst zal heroverwegen en waarschuwde de Unesco daar expliciet voor. Het lijkt er dus op dat de nieuwe Braziliaanse regering probeert zo snel mogelijk uit de impasse te komen. Dat is ook de impressie die Lottenberg naar eigen zeggen krijgt, en hij voegde daaraan toe: “Ik hoop dat Israël de Braziliaanse bereidheid beantwoordt met het benoemen van een ervaren ambassadeur.”