De golf van pogroms die Europa overspoelde, greep nog sneller om zich heen dan de ziekte zelf. De eerste vond plaats in het Zuid-Franse Toulon en vandaaruit sloeg het geweld over naar Spanje, Zwitserland, Vlaanderen en het Rijnland. In sommige steden, zoals in Straatsburg in 1349, werden de Joden vermoord nog voordat de pest er zijn eerste slachtoffer had geëist. Joden werden uit hun huizen gesleept en doodgeslagen, levend verbrand of zoals in Bazel in wijnvaten gestopt en in de Rijn gegooid. Hun misdaad? Ze overleefden in te groten getale de ‘zwarte dood’.
De middeleeuwse Europeaan wist precies waar dat aan lag. Niet de betere hygiëne van de Joden of hun afzondering in getto’s maakte dat hun dodental relatief laag lag, nee, als Joden minder leden onder de pest was daar maar één verklaring voor: zij zaten achter de verschrikkelijke ziekte. Wat kon je anders verwachten van het volk dat de zoon van God had vermoord en christelijke kinderen offerde in de meest barbaarse heidense rituelen? Aangemoedigd door een tot op het bot antisemitische kerk en lokale heersers die het op Joods geld voorzien hadden, trokken de massa’s
plunderend, verkrachtend en moordend door de straten. Dat er geen christen méér de pest door overleefde, bleef onopgemerkt in het enthousiasme van hun haat.
Het is verbijsterend hoe weinig er is veranderd in bijna zevenhonderd jaar. Opnieuw waart een virus rond, opnieuw regeert de angst en opnieuw blijken grote massa’s vatbaar voor racistische complottheorieën. En opnieuw zijn Joden daarvan het slachtoffer. Daarbij is de gedachtegang in veel gevallen vrijwel gelijk aan die van de veertiende eeuw. Neem een gesprek tussen twee oud-hoogleraren en beruchte complottheoristen op het daarin gespecialiseerde ‘debatplatform’ Café Weltschmerz. Kees van der Pijl, de man die Joden de schuld geeft van de aanslagen op 11 september, en allround complotdenker Karel van Wolferen, wisten al vroeg in de coronacrisis wie waarschijnlijk achter het virus zat: Israël. Hoe kon het dat geleerden in dat land al zo snel aan een vaccin werkten?
Wat moeten de complotdenkers er een moeite mee hebben dat hun kop van Jut Bill Gates geen Jood is
De andere krant
De overeenkomst is treffend: omdat Israël succesvolle maatregelen tegen corona nam, moet dat land wel de dader zijn. Voorbeelden van twee uitgerangeerde academici met een middeleeuws intellectueel niveau? Misschien, maar Café Weltschmerz spint er garen bij. In deze onzekere tijden ziet het platform zijn onlinekijkcijfers omhoogschieten. Daarbij valt op dat opiniepeiler Maurice de Hond – zelf niet vies van een onverdedigbare theorie hier of daar – sinds het begin van de pandemie regelmatig aanschuift aan de Weltschmerztafel, die al te vaak is gereserveerd voor antisemieten. Max von Kreyfelt, baas van het platform en zelfverklaard ‘antizionist’, was vorige week welkom bij het Forum voor Democratie-‘journaal’ van Thierry Baudet, die zich steeds meer omringt met extreemrechtse complotdenkers en zelfs socialmediaberichten van antivaxers deelt.
Bij honderdduizenden Nederlanders viel begin mei opeens ongevraagd De andere krant in de bus. Het drukwerkje van en voor aanhangers van complottheorieën spint garen bij de virusangst en weet wie achter de pandemie zit: ‘globalisten’. Dit begint in bepaalde kringen steeds meer een codewoord voor Joden te worden – het eufemisme ‘zionisten’ voldoet blijkbaar niet meer – zeker in combinatie met de kwade genius achter alle ellende: George Soros. Wat moeten de complotdenkers er een moeite mee hebben dat Bill Gates, naast Soros hun tweede kop van Jut, geen Jood is. Op de Facebookpagina van De andere krant wordt weinig verrassend gelinkt naar de gesprekken tussen Van der Pijl en Van Wolferen; volgens de makers van het blaadje vindt de productie in samenwerking met Café Weltschmerz plaats.
Rapper Lange Frans, eigenlijk Frans Christiaan Frederiks, doet muzikaal een duit in het zakje met een eigen complotnummer. De titel? Cabal, waarmee Frans een samenzwering bedoelt van ‘deep state’-types die een wereldwijd pedofielennetwerk onderhouden. Op zich niet antisemitisch, denkt u misschien, ware het niet dat het woord cabal is afgeleid van kabbala, de mystieke Joodse leer uit de middeleeuwen. Toeval? Eerder verdedigde Frederiks, naast rapper ook muziekproducent, al antisemitische uitspraken van zijn beschermelinge met de weinig verheffende artiestennaam ‘Anne Frank’.
BDS-beweging
Op het snijvlak van extreemrechtse en extreemlinkse complotdenkers duiken opportunistische antisemieten op, zoals het Haagse gemeenteraadslid Arnoud van Doorn. De tot de islam bekeerde ex-PVV’er vroeg zich op Twitter – geheel in lijn met de theorieën van Van der Pijl en Van Wolferen – af of in het laboratorium in Israël waar aan een vaccin wordt gewerkt, ‘toevallig ook het virus was ontwikkeld’. Deze theorieën blijven zeker niet beperkt tot Nederland. Het zal niemand verbazen
dat het zwaar door het virus getroffen Iran al snel zijn zondebok voor het falen van de eigen regering klaar had: “Ik geloof dat het een biologische aanval is door de VS of het zionistische regime,” verklaarde parlementslid Gholamali Jafarzadeh al eind februari. Een aan het Erdoganbewind gelieerde Turkse krant herhaalde Jafarzadehs theorie in vrijwel identieke bewoordingen.
‘Geen twijfel. Israël ziet de virusuitbraak als bondgenoot en werktuig voor etnische zuivering en genocide op Palestijnen’
Dit ‘Joodse viruscomplot’ sluit naadloos aan op de wirwar van antisemitische complottheorieën in de Arabische wereld. Daar lijken anno 2020 de complotdenkers qua domme Jodenhaat nauwelijks onder te doen voor het middeleeuwse Europa. De BDS-beweging speelt in op deze sentimenten met een combinatie van opportunisme en het antisemitisme dat de organisatie sowieso kenmerkt. Dit ligt volledig op één lijn met bestaande theorieën die Hamas verspreidde, waarin wordt beweerd dat Israël Palestijnen met hiv infecteert, of de in de Palestijnse Autoriteit (P.A.) wijdverbreide mythe dat de Joodse staat de organen van jonge Arabieren steelt.
In de Palestijnse en internationale BDS-pers doen nieuwe verhalen over virus verspreidende Joden de ronde. Israëlische militairen zouden in Gaza op Palestijnen spugen om het virus over te brengen. Dat er geen IDF-soldaten in Gaza zijn, is bijzaak. Dit verhaal bereikte via BDS-activisten ook het westen. Zo schreef de in New York gevestigde ‘mensenrechtenjurist’ Lamis Deek op haar Twitteraccount: “Geen twijfel. Israël ziet #CoronavirusUitbraak als bondgenoot en werktuig voor etnische zuivering en genocide op Palestijnen.” De antisemitische nieuwswebsite Mondoweiss verlucht de BDS-complotcampagne met spotprenten van de Braziliaanse tekenaar Carlos Latuff, een van de winnaars van de beruchte Iraanse Holocaustkarikatuurwedstrijd in 2006.
Vreemde bedgenoten
Dat Israël en de P.A. innig samenwerken bij de bestrijding van covid-19 past niet in het BDS-narratief. Net zo min als het feit dat de Joodse Staat met ruim 17 duizend bevestigde besmettingen en 285 coronadoden veel zwaarder is getroffen door het virus dan de Palestijnen (voor zover bekend 449 besmettingen en drie doden, cijfers per 2 mei 2020). Ook het telefoongesprek tussen de Israëlische president Reuven Rivlin en zijn Palestijnse ambtsgenoot Mahmoud Abbas, waarin de twee elkaar feliciteerden met de innige samenwerking op dit gebied, wordt angstvallig verzwegen in BDS-kringen. Daar wordt liever de leugen verspreid dat Israël zijn Arabische onderdanen probeert uit te roeien door informatie over het coronavirus uitsluitend in het Hebreeuws te delen.
Het opportunistische gebruik van complottheorieën tijdens de pandemie levert in de Verenigde Staten vreemde bedgenoten op. Ariel Gold, de Amerikaans-Joodse voorvrouw van de radicaallinkse vrouwenbeweging Code Pink, en voormalig Ku Klux Klan-leider David Duke zullen bien étonnés de se trouver ensemble zijn in hun beschuldigingen aan het adres van de Joodse staat. “Israël is verantwoordelijk voor elke coronadode in Gaza,” waarschuwt Gold, terwijl Duke vermoedt dat de Joodse staat en de ‘wereldwijde zionistische elite’ schuldig zullen zijn mocht president Donald Trump besmet raken met het virus. Amerikaans ultralinks en extreemrechts met vier handen op één buik, wie missen we nog? Natuurlijk, de Nation of Islam van Louis Farrakhan. Gelukkig stelt deze nooit teleur. Farrakhan, trots op zijn antisemitische geloofsbrieven, weet te melden dat het coronavirus een Israëlisch biologisch wapen is. Hij verkondigt hiermee in bijna identieke bewoordingen als Arnoud van Doorn de theorie van het Weltschmerzduo Van der Pijl/Van Wolferen.
De drie belangrijkste bronnen van Jodenhaat vinden elkaar dus in de schuldvraag rond de coronapandemie, maar vreemd genoeg zijn sommige complottheoristen er niet vies van de Joodse geschiedenis te gebruiken voor hun eigen doeleinden. In verschillende landen, ook in het onze, zijn bij antilockdowndemonstraties betogers opgedoken met gele davidsterren. De gedachte hierachter: wij die niet geloven in de maatregelen tegen het virus, zijn vergelijkbaar met de slachtoffers van de Shoa. Een truc die voor de pandemie al werd gebruikt door leden van de antivaccinatiebeweging.
BDS-aanhangers proberen de schuld van het raciale geweld in de VS in de schoenen van Israël te schuiven
Zondebok Misschien nog verontrustender dan de talloze complottheorieën zijn pogingen van serieuze politici de Joden als zondebok op te voeren. De Democratische burgemeester van New York, Bill de Blasio, vloog uit de bocht nadat chassidiem eind april zich niet aan antivirusmaatregelen hadden gehouden bij de uitvaart van een invloedrijke rabbijn. Toegegeven, de ultraorthodoxie als geheel in Brooklyn hield zich te weinig aan social distancing en leden van de gemeenschap brachten zichzelf, hun families en niet-Joden daarmee in gevaar. Maar de manier waarop De Blasio vervolgens de hele Joodse gemeenschap verantwoordelijk stelde en waarschuwde, leek erop te wijzen dat hij een gemakkelijk herkenbare groep de schuld van de crisis in zijn stad in de schoenen schoof. Zeker in een stad die in de maanden voor de coronapandemie werd getroffen door een heuse epidemie van antisemitisch geweld, vroegen velen zich af of de burgemeester het gewaagd zou hebben de zwarte of latinogemeenschap collectief aan te spreken op het gedrag van een minderheid.
De Blasio zag zich al snel gedwongen zijn excuses aan te bieden, zeker toen bekend raakte dat de uitvaart in overleg met zijn eigen politiekorps was georganiseerd en dat een paar straten verderop grote groepen blanke Amerikanen ongestoord van de zon hadden genoten. De Blasio is niet de enige hooggeplaatste politicus die over de schreef ging. Michael Caputo, recent benoemd tot onderminister in Donald Trumps regering, noemt George Soros ‘het ware virus achter alles’ en de Rothschildfamilie – een ander geliefd object van antisemitische complottheorieën – een ‘elitaire inteelt-sluitspier, belust op controle’.
Amerikaans-Joodse groepen maken zich grote zorgen over het groeiende antisemitisme in tijden van corona. Zeker nu de complottheorieën overslaan naar niet-virusgerelateerde onderwerpen. Zo proberen BDS-aanhangers de schuld van het raciale geweld in de VS van de afgelopen week in de schoenen van Israël te schuiven, omdat het leger van de Joodse staat verantwoordelijk zou zijn voor de ‘racistische’ training van Amerikaanse politieagenten. Vertwijfeld over zoveel onwetendheid en kwaadaardigheid schreef het voormalige Knessetlid Einat Wilf sarcastisch: “O ja, natuurlijk. Want er is absoluut niets in de Amerikaanse geschiedenis dat politiegeweld tegen zwarte mannen verklaart.”
Jonathan Greenblatt, baas van antiracismebeweging Anti-Defamation League (ADL), waarschuwde vorige week tijdens een hoorzitting de invloedrijke Commissie voor Inlichtingen en Terrorismebestrijding van het Huis van Afgevaardigden voor de explosie van antisemitisme sinds het begin van de coronapandemie: “Dit zijn angstige en onzekere tijden en extremisten maken misbruik van deze situatie.” Zelfs de Verenigde Naties zijn wakker geschrokken. Ahmed Shaheed, speciale VN-rapporteur voor de vrijheid van geloof, schreef eind april al ‘extreem bezorgd’ te zijn dat ‘religieuze leiders en politici’ de pandemie ‘misbruiken om Jodenhaat te verspreiden’. Als een hoge functionaris van de bepaald niet pro-Joodse of Israëlvriendelijke VN, afkomstig uit de fundamentalistisch-islamitische Malediven en met de achternaam Shaheed – ‘martelaar’ in het Arabisch – al extreem bezorgd is, mag u als NIW-lezer dat zeker zijn.
Abonneer op het NIW
