Foto: Lena Schnall
De extreem-rechtse demonstraties in Charlottesville van afgelopen weekeinde leidden tot een stortvloed aan geschokte reacties. Maar misschien nog wel opvallender was de lange stilte van Donald Trump en… Benjamin Netanyahu.
Dagen moest een geschokte wereld wachten op een ondubbelzinnige reactie van de Amerikaanse president op het machtsvertoon en geweld van extreem-rechtse demonstranten in Charlottesville. Toen deze uiteindelijk kwam, werd zij binnen 24 uur alweer ontkracht door een andere verklaring van Trump, waarin hij antifascistische tegendemonstranten medeverantwoordelijk stelde voor de chaos in de Virginiaanse stad. Daarmee keerde de president terug naar de lijn van zijn eerste reactie, direct na de ongeregeldheden in Charlottesville.
Waar Trump maandag nog stelde dat ‘racisme het kwaad is’ en afstand nam van zijn eerdere verklaring dat beide zijden, dus zowel extreemrechts als de tegendemonstranten, schuldig waren aan het geweld, deelde de president een dag later zijn verbouwereerde gehoor mee dat aan beide kanten ‘slechte en zeer, zeer goede mensen’ te vinden waren. Zeer goede mensen onder neonazi’s, Ku Klux Klan-leden en andere blanke nationalisten, het was niet bepaald de boodschap waarop de Democratische oppositie in het Congres en zelfs grote delen van Trumps eigen Republikeinse partij zaten te wachten. Het geweld in Charlottesville zou mede te wijten zijn aan ‘zeer, zeer gewelddadige’ demonstranten van wat de president omschreef als de ‘Alt-Left’, een spiegelbeeld van en verwijzing naar de Alt-Right-beweging, die Trump steunde tijdens zijn verkiezingscampagne.
Tijdens de demonstraties in Charlottesville waren antisemitische uitingen niet van de lucht, zoals mocht worden verwacht wanneer de deelnemers nader onder de loep worden genomen. Naast de racistische Ku Klux Klan, exclusief blanke motorbendes, zwaarbewapende milities en skinheadgroepen, was ook ‘Vanguard America’ vertegenwoordigd. Deze neofascistische beweging herbergt alle extreem-rechtse stromingen in zich en hanteert het principe van blood and soil, een vertaling van het nazistische ‘Blut und Boden’. Vanguard America bekladde eerder dit jaar een Holocaust gedenkteken met de slogan Heebs will not divide us (‘Jidden zullen ons niet verdelen’) en verspreidde posters op verschillende Amerikaanse universiteiten met de tekst ‘Pas op voor de internationale Jood’.
Seinfeld
James Fields, de 20-jarige man die zaterdag een vrouw vermoordde door met zijn auto op een groep tegendemonstranten in te rijden, is lid van Vanguard America. Tijdens de demonstraties in Charlottesville werden hakenkruisvlaggen meegevoerd, T-shirts met citaten van Adolf Hitler gedragen en ‘Sieg Heil’ gescandeerd. Ook – en pijnlijk voor de Amerikaanse president – was de variant ‘Heil Trump’ te horen. Alex Jones, een extreem-rechtse maar populaire complotdenker, liet weten dat de demonstranten in Charlottesville slachtoffer van een valse vlag-operatie waren: “Veel van die Ku Klux Klan-jongens lijken als zij hun puntmutsen afzetten op acteurs uit Seinfeld. Het zijn letterlijk gewoon Joodse acteurs. Niets tegen Joden in het algemeen, maar dit gaat om linkse Joden die problemen willen veroorzaken en zich daarom verkleden als nazi’s.”
‘Veel van die Ku Klux Klan-jongens lijken als zij hun puntmutsen afzetten op acteurs uit Seinfeld’
De te verwachten storm van woede en verontwaardiging vanuit Joods-Amerikaanse organisaties bleef niet uit, maar opvallender was de lange stilte vanuit Jeruzalem. Veel Israëli’s begonnen zich af te vragen of premier Netanyahu überhaupt wel met een reactie zou komen. Dinsdag pas schreef de premier op zijn Twitteraccount: “Woedend over uitingen van antisemitisme, neonazisme en racisme. Iedereen moet zich tegen deze haat verzetten.” Maar Bibi liet het na president Trump te bekritiseren of zelfs maar Charlottesville bij naam te noemen.
Israëlische oppositieleden waren een stuk duidelijker in hun veroordeling. Tzipi Livni van de Zionist Union en Yair Lapid van Yesh Atid kwamen met bijna letterlijk dezelfde reactie: er zijn geen twee zijden in dit conflict, antisemitisme is antisemitisme, kwaad is kwaad. Maar Netanyahu’s zoon Yair liet op Facebook weten meer aan de zijde van Trump te staan: “Neonazi-tuig behoort tot het verleden, het sterft uit. Maar de schurken van de Antifa en Black Lives Matter […] worden sterker en sterker en zijn superdominant op Amerikaanse universiteiten en in de publieke ruimte.”
Update: donderdag kwam de NIW-redactie in het bezit van deze verklaring van de organisatie voor Reform Judaism in Amerika. Hierin staat beschreven hoe sjoelgangers de neonazi-mars van dichtbij meemaakten.
Abonneer op het NIW
