Als journalist en opiniemaker hoor je met iedereen ruzie te durven maken. Ja, ik ook. Niet omdat ik dat leuk vind, maar omdat ik niet tegen fake news kan, vooral niet als het op een podium met honderdduizenden kijkers wordt geventileerd, met een gigaredactie en bijbehorend budget achter de schermen. Met mensen van wie je toch mag aannemen dat ze van minuut tot minuut hun journalistieke werk doen en feiten van meningen kunnen onderscheiden. Ik heb het over Op1, over de uitzending van afgelopen dinsdag, de EO-avond.
Iedereen had met afgrijzen de meest verschrikkelijke beelden zien langskomen van de explosie in Beiroet. Danny Ghosen, aangekondigd als ‘collegaprogrammamaker en journalist’ mocht daar iets over zeggen bij Margje Fikse en Kefah Allush, de presentatoren van dienst die avond. Danny begon met: “Natuurlijk moet je voorzichtig zijn, ze hebben daar aan de lopende band fake news’ en “Ik durf niets te zeggen, want nog niets is bevestigd”. Eens, Danny, eens. Er was wel al het een en ander ontkend, maar dat was aan de journalist voorbij gegaan. Danny had de nodige theorieën. Een daarvan was een aanslag, zijn vingertje wees naar Israël. “En stel dat het Israël is, niemand zit te wachten op een escalatie.” Nee Danny, als je iets van de huidige stand van zaken zou weten, Israël zeker niet.
U moet weten: Ghosen verklaarde het nieuws per minuut te volgen. Ja, ja. Wat deze alerte journalist dan al uren had gemist, was dat zowel Hezbollah als een officiële Iraanse website, niet de grootste vrienden van Israël, lang voor de uitzending hadden laten weten niet de hand van Israël te zien in de explosie. Dat Israël enige betrokkenheid ook meteen ontkende (als ze er echt achter zitten, doen ze er het zwijgen toe) en meteen humanitaire hulp had aangeboden, was hem ook ontgaan.
Waarom heeft Ghosen dat niet opgepikt? Waarom heeft de redactie de presentatoren niet via de oortjes ingefluisterd dat de ‘vragen’ van Ghosen al uren daarvoor waren ontkracht? Was het omdat deze uitgebreide redactie de laatste uren het nieuws niet had gevolgd?
Kijk, zo ontstaat nepnieuws. En demonisering. Op1 deed daar op deze EO-avond aan mee. Op woensdagavond hulde het stadhuis in Tel Aviv zich in de kleuren van de Libanese vlag. Zoals Israëlische politici zeiden: deze ramp overstijgt alle conflicten. Maar daarvoor is weinig ruimte, zelfs niet bij de EO-avond van Op1.