Het langverwachte rapport van de Israëlische ombudsman over de operatie Protective Edge in de zomer van 2014 levert zware kritiek op de politieke, militaire en inlichtingentop van de Joodse staat.
Aan de vooravond van de Israëlische aanval op Gaza in 2014 was premier Benjamin Netanyahu niet geïnteresseerd in een diplomatieke oplossing, hield hij informatie verborgen voor zijn veiligheidskabinet en was hij – evenals de IDF-leiding en de inlichtingendiensten – slecht op de hoogte van en onvoorbereid op het gevaar dat de Hamas-tunnels in de strook vormden. Dit is te lezen in het dinsdag geopenbaarde rapport van state comptroller (een soort ombudsman) Yosef Shapira.
De belangrijkste conclusie uit het rapport lijkt dat Protective Edge voorkomen had kunnen worden. Bij de strijd in juli en augustus 2014 kwamen 74 Israëli’s (68 soldaten en zes burgers) en meer dan tweeduizend Gazanen (waarvan volgens de IDF ongeveer de helft burgers, veel meer volgens Hamas) om het leven. Met name Netanyahu, voormalig minister van Defensie Moshe Ya’alon en de toenmalige nationale veiligheidsadviseur Yossi Cohen (nu hoofd van de Mossad) krijgen het zwaar voor de kiezen van Shapira. De drie zouden geen enkele interesse hebben getoond in een diplomatieke oplossing nadat in juni 2014 drie Israëlische tieners door Hamas waren ontvoerd en vermoord. De arrestaties die hierop volgden werden door de terreurorganisaties beantwoord met een regen aan raketten, waarna de IDF op 7 juli de aanval op Gaza inzette.
Informatie achtergehouden
Shapira beschrijft hoe Ya’alon tot driemaal toe in de aanloop naar de militaire operatie gezegd zou hebben dat een oorlog voorkomen kon worden. Ook hielden Netanyahu en Ya’alon maandenlang informatie over een op handen zijnde Hamas-aanval op Israël geheim voor de leden van hun eigen veiligheidskabinet. Verder blijkt dat informatie over de beruchte tunnels van Hamas, die tijdens de oorlog een belangrijke rol speelden, werd achtergehouden. Dit zou ertoe hebben geleid dat de IDF onvoorbereid de strijd inging, wat mogelijk het leven heeft gekost aan Israëlische soldaten. Reden voor de Israëlische media het rapport van de ombudsman als Gazagate te betitelen.
De belangrijkste conclusie uit het rapport lijkt dat operatie Protective Edge voorkomen had kunnen worden
Minister van Onderwijs Naftali Bennett (in 2014 minister van Economische Zaken namens zijn rechts-nationalistische Joodse Huis) waarschuwde voor het gevaar van de tunnels vóór het begin van Protective Edge. Ondanks het feit dat Bennett voorafgaand aan de operatie uitgebreid met IDF-officieren over de tunnels sprak, werden zijn waarschuwingen door het kabinet in de wind geslagen, evenals de suggestie van minister Avigdor Liberman (toen Buitenlandse Zaken, nu Defensie) dat het militair verstandig was de hele Gazastrook te veroveren. Overigens lijkt de regering in Jeruzalem weinig geleerd te hebben van de zomer van 2014, verschillende Israëlische media meldden dat Hamas inmiddels de tijdens Protective Edge vernietigde tunnels heeft herbouwd en zijn ondergrondse netwerk zelfs heeft uitgebreid.
Imago aangetast
Shapira’s rapport kan verstrekkende gevolgen hebben voor de positie van Netanyahu. Akkoord, niemand had iets anders verwacht van oppositieleider Isaac Herzog (Zionist Union) dan een obligate oproep tot aftreden, die prompt volgde. Maar op zijn zachtst gezegd is Bibi’s imago als rots in de branding als het om veiligheid gaat stevig aangetast. De premier zelf begrijpt dit ook, vandaar dat hij de afgelopen dagen zijn vergaande aversie tegen de pers opzijzette om urenlang uit te leggen dat de ombudsman er helemaal naast zit en dat hem, Netanyahu, niets te verwijten valt. Reden voor politiek analist Gil Hoffman van de toch niet bepaald als links bekendstaande Jerusalem Post te verzuchten: “Misschien als hij de tunnels had aangepakt met dezelfde inspanning en strategie waarmee hij het rapport aanvalt, hadden de operatie [Protective Edge] en het rapport hierover nooit hoeven plaatvinden.”
Foto (van IDF/FLASH90): Soldaten van de Givati-brigade bij de ingang van een Hamas-tunnel in Gaza, 23 juli 2014
Abonneer op het NIW
