Het geval ‘Lodewijk’

Voor mij begonnen ze ergens in 2017, de haatberichten op Facebook van ene Lodewijk Dijkstra. Op zich leek zijn bio op het sociale medium alleraardigst, hij zei teamleider bij Albert Heijn te zijn en een Hogeschool te hebben doorlopen. Er stond een fotootje van een aantrekkelijke jongen bij. Lodewijks berichten waren niet mals. Pure Jodenhaat. Na een paar van deze haatberichten blockte ik hem. Achteraf dom, want daardoor kwam ik niet meer bij de berichten die hij mij had gestuurd.

Maar Lodewijk bleef bezig. Niet alleen naar mij, ook naar andere redactieleden als collega Bart Schut en velen die zich op Facebook profileerden als Joods of pro-Israël. ‘Lodewijk’ ging ver. Heel ver. Hij stuurde in het voorjaar van 2019 een foto rond, een variatie op de lynchfoto van Sylvana Simons. Dit keer hing niet zij aan een boom, maar collega Duk, een familielid van hem en ondergetekende. Er zat een tekstje bij: “Binnenkort gaan we op jullie zionistische beroepsprovocateurs schieten. Daarna zullen we jullie ophangen op jullie doden lijken spugen en pissen. Daarna zullen alle joden en islamhaters vervolgd worden. SIEG HAMAS!!! Jij en je hele gezin worden gemonitord. Een verkeerde beweging en je hebt een mes in je rug, Groetjes van Lodewijk” [sic]

Tijd om aangifte te doen. Het bleek niet bij bovenstaanden te zijn gebleven. Mensen die ook door hem bedreigd waren, namen contact met ons op. Het enige advies dat ik kon geven was aangifte doen, want Lodewijk Dijkstra bleek op kruistocht tegen iedereen van wie hij vermoedde dat ze pro-Joods, pro-Israël of Joods waren. Zo schreef hij naar journaliste Natascha van Weezel:

“Er is een nieuwe gasdouche voor je beschikbaar kanker neus”

“ik vind het jammer dat opa ontsnapte uit Auswitz. Als ik hem daar gespot had kunnen hebben dan had ik hem kapot geschoten zodat we zo een kanker neus als jij zouden voorkomen. Ik ben Lodewijk en het interesseert me geen ene kanker wat je over mij publiceert.” [sic]

Aan actrice Miryanna van Reeden: “Leuk hè Miryanna van Reeden die media aandacht. Ik zal de woorden nog eens voor je herhalen en weetje waarom? Omdat je namelijk ook een vieze kanker jodin bent die geilt op zionistische media aandacht. Ik zou zeggen geniet van het onschuldig Palestijnse kinderbloed want de meerderheid van de wereldbevolking kotst over jullie heen. Ik zou zelfs verder willen gaan dat die gozer een goede daad heeft verricht.” [sic]

Maar er waren er veel en veel meer.

Nog een paar grepen uit ‘Lodewijks proza’:

“De wereld gaat inzien wat jullie joden waard zijn en alweer zullen jullie nogmaals aangepakt worden”

“Geloof me, 1940 was een holohoax maar de holocaust die gaat nog komen”

“We zullen jullie zo vreselijk hard van de wereld halen”

“de tijd zal herleven” gepaard gaande met afbeeldingen van (onder meer) een Nazivlag.

“Adolf Hitler had gelijk. Hij was alleen jou vergeten” 

“We zullen jullie zo vreselijk hard van de wereld halen”

 “Jij mag ook een enkeltje Auschwitz daar staat een gasoven voor je klaar”

“Zielige Joodjes”

“Er ligt trouwens een potje Zyklon B in de oven die kun je gebruiken als het even niet meezit. Je hoeft niet perse heel goed in te ademen omdat je neus al sowieso groter is dan normaal dus dag komt wel goed”

Iemand die thuiskwam van een Jom HaShoa-herdenking vond dit bericht, waaruit bleek dat ‘Lodewijk’, net als bij Wierd Duk, ook telefonisch contact probeerde te zoeken: “Neem eens op joh vieze kanker hoerige joden neukster”

“De eerst volgende trein naar Westerbork vertrekt vanaf Muiderpoort om 17:05 in Westerbork stap je over op de trein naar Auschwitz en daar is een gasoven voor alle neuzen beschikbaar” [sic] (gepaard gaande met een afbeelding van een Nazivlag).

Ook waren er berichten die seksueel van aard waren, waarin hij verkrachtingsfantasieën uitte.

Meer mensen deden aangifte bij de politie, vaak na lang aandringen omdat sommige agenten er niet op zaten te wachten een aangifte op te nemen. Anderen maakten er melding van bij het CIDI die met een gemeenschappelijke aangifte kwam.

De twee politieagenten die in Amsterdam met het onderzoek waren belast, gingen in ieder geval tot het uiterste om alle materiaal te verzamelen. Tijdens de rechtszitting van gisteren, 8 december 2021, bleek dat er in november 2019 een inval in T’s woning – de verdachte woont bij zijn moeder – was gedaan. Op de computer waren over een tijdsbestek van ruim een jaar 351 berichten gevonden die voor het overgrote deel vergelijkbaar waren met bovenstaande posts. Een groot deel mocht de politie vanwege wettelijke beperkingen niet achterhalen, maar er is bewijs dat ‘Lodewijk’ veel langer in de weer is geweest dan in dit beperkte tijdsbestek, met veel meer berichten dan het bewijsmateriaal dat er nu lag. Daarnaast werd het politieonderzoek vertraagd omdat corona de kop opstak. De politie verzocht collega Duk en mij tijdens onze aangifte geen ruchtbaarheid aan de zaak te geven om het onderzoek niet in de wielen te rijden. Daar hielden wij ons aan. Vergelijk deze zaak even met die van Sylvana Simons, die de bedreigingen aan haar adres wel meteen opengooide. Binnen een paar weken waren haar bedreigers veroordeeld. In ons geval zou het langer, veel langer duren.

Na de inval in ‘Lodewijks’ woning in november 2019 kwam de zaak uiteindelijk in april van dit jaar voor: onze drukke agenda’s leeggemaakt, op naar de rechtbank. ‘Lodewijk’ kwam niet opdagen. Zijn advocaat meldde dat ‘hij zich daarvoor te veel schaamde’. Duk, Van Reeden en ik konden kiezen: of de zaak toch inhoudelijk behandelen, of een nieuwe datum prikken. We kozen voor het laatste. Allereerst was het vrijdag laat in de middag, bijna sjabbat. Ten tweede wilden wij de verdachte in de ogen kunnen kijken.

Dat gebeurde gister, 8 december, in aanwezigheid van onder anderen Duk en de politieagenten die het onderzoek hadden geleid. Hoewel… in de ogen kijken was er niet bij want de verdachte ontweek mijn blik. In ieder geval had hij in geen enkel opzicht ook maar iets weg van een Lodewijk Dijkstra. Hij bleek Ouassim T. te heten, woonachtig in een ‘kwetsbare wijk’ in Utrecht. Nee, hij was geen teamleider bij Albert Heijn en ook had hij de Hogeschool niet doorlopen. Bijna had hij ook nog een aangifte van die organisaties aan zijn broek gehad. De echte Lodewijk Dijkstra had enorme last gehad van T.’s acties en ook de persoon van wie de foto was, was niet blij geweest. De nu 28-jarige had inmiddels wel een baan. De rechter vroeg of zijn werkgever wist dat hij hier vandaag moest verschijnen. Nee, dat was niet het geval. “U heeft een vrije dag genomen,” concludeerde de rechter. T. knikte.

Tijdens de ondervraging door de rechtbank antwoordde T. op alles dat hij dit had gedaan uit ‘frustratie’. Dat antwoord viel tientallen malen. “Bent u een racist? Want u lijkt mij geen racist,” vroeg de rechter, dat bij Duk en mij de wenkbrauwen omhoog deed gaan. Waar kwam die frustratie dan vandaan? Lag het aan woede over het Israëlisch-Palestijns conflict? vroegen diverse leden van de meervoudige rechtbank menigmaal. Alsof dat een excuus zou zijn. Op mij kwam het over alsof ze het hem bijna als reden in de mond wilden leggen. Maar nee, antwoordde T., in dat conflict was hij niet echt geïnteresseerd. Het was meer uit, wederom, frustratie. Hij was vroeger gediscrimineerd, en vooral zijn moeder ook, die was op straat uitgescholden. Daar was hij heel boos over. Maar waarom dan die woede uiten naar het Joodse volk? Waarom niet naar Chinezen of Duitsers? Heeft u gewoon maar een dobbelsteen gegooid en kwam die op Joden uit? Ook daar kwam geen antwoord op. De (uitstekende) officier van Justitie deed haar uiterste best om hierop ook antwoord te krijgen. Ze vroeg ook of T. of zijn moeder waren gediscrimineerd of uitgescholden door Joden. Ja, antwoordde hij, op school. Hoe dan? Een concreet voorbeeld bleef uit.

T. stelde wel straf te verdienen. Vrienden hadden ook gezegd dat hij straf verdiende en zijn familie, lees zijn moeder, drie nichtjes en een neefje – zijn ouders scheidden toen hij jong was – waren ook niet blij met zijn actie. Daarnaast vermoedden experts een vorm van autisme.

Achterlijk is T., die volgens de rechter een seculiere moslim is wat hij een positief feit vond, in mijn ogen echter niet. Niet iedereen weet van de deportaties van Joden vanaf het Muiderpoortstation in Amsterdam af, niet iedereen kan meteen Zyklon B opdissen en ik heb wel eens voorbeelden van een slechtere taalhantering in facebookberichten gezien.

Vooraf had ik om spreektijd gevraagd. Ik vertelde dat ik in het jaar waarin T. geboren was, 1993, mede-initiator was van het ‘Samen Verder’-project, waaraan diverse artiesten als Jos Brink, Willeke Alberti, Ramses Shaffy, Gerda Havertong en vele, vele anderen hadden meegewerkt. Aanleiding was een aanslag op een Turks moslimgezin in het Duitse Möln, wat toen nog om een extreemrechtse aanslag leek te gaan. Pas veel later bleek dat dat om een eerwraakkwestie ging. Maar evengoed, we wilden een daad tegen discriminatie en racisme stellen en de opbrengst van de CD doneren voor lesmateriaal dat dat moest tegengaan. Ik zei ook dat ik heel goed begreep dat hij woedend was over discriminatie: “Wat dat aangaat zitten meneer T. en ik in hetzelfde schuitje,” zei ik. Maar het woord antisemitisme of antisemiet was tijdens de hele zitting niet gevallen, alleen de term ‘antisemitische opmerkingen’. Met ook de woorden van de rechter in het achterhoofd, dat hij vond hier niet van doen te hebben met een racist, stelde ik dat we hier toch echt te maken hadden met een antisemiet. Zolang dat niet zou worden erkend, in de eerste plaats door de verdachte zelf, hoefden we ons geen illusies te maken over verandering van diens denkbeelden. Ik vroeg om een prudente straf en meldde ook dat ik met T. in gesprek wilde gaan. Vandaag heb ik contact gehad met zijn advocaat. Die zal het doorgeven aan een ‘organisatie die dat professioneel kan begeleiden’. Intussen ligt er bij de rechter voor T. een eis van 200 uur werkstraf en 4 weken voorwaardelijke gevangenisstraf met een proeftijd van twee jaar. Daarnaast moet verdachte zich blijven melden bij de reclassering – die, zoals bleek, onder de indruk is van zijn welwillende medewerking, maar de kans op recidive ‘gemiddeld’ vindt. De uitspraak is op 22 december.

Wij wachten af en houden u op de hoogte.