Het gebeurt niet vaak dat ik gehuld in een abaya en gesluierd op straat loop, begeleid door een man in een djellaba. Maar die ene keer dat het wel gebeurde, kwam ik terecht in een demonstratie van neonazi’s. Een paar jaar geleden trouwde een vriendin in Duitsland met een feest in ‘Arabische sferen’. De gasten moesten gekostumeerd in een restaurant in het centrum van Dortmund verschijnen. Daar gingen we, mijn echtgenoot in zijn Tunesische strandgewaad en ik, in mijn Oosterse voiles. We waren laat, kenden de stad niet en nu sprong er ook nog Polizei voor de auto. Ineens zagen we de hordes marcheren, in de lucht hun honderden vlaggen in rood, wit en zwart. Ineens waren we door brullende neonazi’s ingesloten. Het centrum was overgenomen door fascisten met hun nieuwe en oude symbolen en spandoeken met akelige teksten. In die hel moesten we parkeren, terwijl dat tuig toekeek hoe we uit de auto stapten.
Ik herinner me een griezel met een geschoren schedel vol getatoeëerde hakenkruizen die, voor een ogenblik monddood, opzij sprong. Even kon ik gniffelen om de absurde situatie: de clash tussen onze geveinsde islamitische identiteit en het allesbehalve bedrieglijke fascisme dat ons omsloot. Maar ik herinner me ook dat ik trilde van angst en dat er een moment was dat ik niet meer goed wist of dit wel Duitsland in de eenentwintigste eeuw was. Nee, ik keek hetzelfde beest in de ogen als mijn ouders en grootouders zeventig jaar daarvoor, tijdens een fascistische dictatuur. Ik zag wat er niet verdwenen was en wat elk moment in alle heftigheid kan oplaaien. Voor Dortmund, zo begreep ik later, was dit een gebruikelijk tafereel. Daar komen een paar keer per jaar neonazi’s bijeen. Hun demonstratierecht is heilig, dus lijkt het er een paar keer per jaar alsof Hitler de oorlog heeft gewonnen.
Vrij spel
In Den Haag is een demonstratie aangekondigd van de neonazistische Racial Volunteer Force (RVF), een gewelddadige splintergroepering van de Engelse nazistische terreurorganisatie Combat 18. Elk jaar vieren ze de verjaardag van Hitler. Ze streven een Vierde Rijk voor Ariërs na en schuwen geweld niet. In Den Haag willen ze tegen ‘de zionistische schaduwmacht in Nederland’ demonstreren. Welke termen ze voor hun opruiing ook gebruiken, het antisemitisme druipt van hun daden en teksten af. Ook in Nederland is het demonstratierecht heilig, dus ziet de gemeente Den Haag bij monde van wethouder Rachid Guernaoui geen reden de demonstratie te verbieden. De openbare orde is niet in gevaar.
Guernaoui is een brave liberaal die de vrijheid van mening heel hoog heeft. Dat heb ik ook. Maar opruiende groepen als het RVF verkondigen niet zomaar een mening. Ze zijn agressieve uitventers van rassenhaat. Ik vraag me oprecht af waarom demonstraties ter bevordering van rassenhaat toegestaan zijn. Alleen als de RVF honderden mensen op de been krijgt, wordt hun demonstratie voor de Israëlische ambassade vermoedelijk verboden of verplaatst, vanwege onvoorspelbare chaos op de weg. Maar twintig man die Jodenhaat verspreiden, dat moet kunnen. Waarom eigenlijk? Wonderlijk hoe slecht beleid zich telkens achter getallen weet te verschuilen, uit angst voor de inhoudelijke discussie.
Ik keek hetzelfde beest in de ogen als mijn ouders en grootouders zeventig jaar geleden
Laatst hoorde ik het verhaal van iemand die als kind het kamp overleefde. Stokoud is hij, maar hij wordt nog steeds elke nacht gillend wakker, badend in angstzweet. Zouden de Haagse autoriteiten tegen hem durven zeggen dat hij rustig moet gaan slapen, want er maakt slechts een handvol antisemieten kabaal op straat? Je hoeft overigens geen overlevende van de Holocaust te zijn om te gruwen bij neonazi’s die vrij spel krijgen. (Ja, vrij spel, want ik zie de politie eerder bakkeleien of een leus wel of niet antisemitisch is, dan tijdig ingrijpen). In een fatsoenlijke samenleving is racistische agitatie intimiderend voor iedereen. In een fatsoenlijke samenleving moeten politici zich bezinnen op de demonstratievrijheid van fascistische opruiers. Wij hebben tenslotte de oorlog gewonnen. Wij zijn bevrijd door de geallieerden en niet eeuwig bezet door Nazi-Duitsland. Fascistische bendes door de straten laten banjeren is je reinste waanzin. ■
Nausicaa Marbe
Abonneer op het NIW
