K-zakken

De voetballerij was in november weer even een treurige afspiegeling van de maatschappij.

Hoe haal je het als toeschouwer in je hoofd om anno 2019 tegen een zwarte speler kutkatoenplukker te roepen? Wat is er misgegaan in de opvoeding? Kutkatoenplukker is slechts een van de drie racistische scheldwoorden die de voetballer Ahmed Mendes Moreira van Excelsior naar zijn hoofd kreeg geslingerd in de inmiddels beruchte wedstrijd tegen FC Den Bosch. Omdat beschaafd Nederland liever niet wil weten wat de onbeschaafde buurman uitkraamt, deden veel media alsof Moreira niet werd uitscholden voor kutzwarte, kutneger en kutkatoenplukker, maar voor k-katoenplukker, k-neger en k-zwarte. Mag ik de fatsoenpolitie onder de journalisten erop wijzen dat scheldwoorden met een K meestal staan voor kanker en dan gevolgd, al naar gelang het lijdend voorwerp, door neger, homo of Jood? En hoe walgelijk ook, maar naar Mendes Moreira werd niet kankerneger, laat staan k-neger, maar kutneger gekrijst. Schrijf het dan ook.

Zo zijn mijn collega Henk van Dorp en ik op en rond voetbaltribunes nooit uitgescholden voor kutneger, maar des te vaker voor kanker-Jood, ook de onbesneden Van Dorp, en niet voor k-Jood.

Taal en duiding zijn in dezen niet onbelangrijk. Media moeten het niet erger maken dan het is, maar ze moeten het zeker niet minder maken. Dus als klootzakken op een tribune kutneger en meer roepen en een speler raakt daarvan zodanig in de war dat een scheidsrechter de enige juiste beslissing neemt, de wedstrijd staakt en van het veld loopt, schrijf dan letterlijk wat de aanleiding was in plaats van haar te verhullen. De schelders zijn klootzakken en geen k-zakken.

Rechte lijn
Ik dacht de afgelopen weken regelmatig terug aan de drie wedstrijden tussen Ajax en ADO in het seizoen 1986-1987, te beginnen met de competitiewedstrijd op woensdag 27 augustus in het Olympisch Stadion. Tientallen ADO-supporters waren die avond van het Amsterdamse Station Zuid via de Stadionkade naar het Stadionplein gelopen onder de massaal meegezongen kreet ‘wij gaan op Jodenjacht’. Zij gingen niet op J-jacht, bij mijn weten. Nadat ook de wedstrijd in Den Haag later dat seizoen was ontsierd door de meest walgelijke rellen, stond de bekerfinale tussen beide clubs onder grote druk.

Om onduidelijke redenen werd die finale op vrijdag 5 juni 1987 gespeeld in het toenmalige Zuiderpark in Den Haag en was dus een thuiswedstrijd voor ADO. Ik was erbij en kan u verzekeren dat Joden en zwarten die avond broederlijk de tot hen gerichte scheldwoorden ondergingen. Ajax won de finale met 4-2, door twee goals in de verlenging van Marco van Basten, waarbij ik meteen wil opmerken dat het noemen van zijn naam louter functioneel is omdat hij de finale besliste. Na de wedstrijd overhandigde André van der Louw, voorzitter betaald voetbal van de KNVB, de beker aan Ajax en prees, tot verbijstering van onder andere Ajax-coach Johan Cruijff , het publiek. Er waren geen doden gevallen, wellicht de norm die avond voor een geslaagde bekerfinale.

Het was de voormalige voorzitter van de PvdA, zoals het een goed KNVB-bestuurder destijds betaamde, volledig ontgaan dat de Joden die avond massaal aan het gas konden en doelman Stanley Menzo niet alleen de bekende racistische scheldwoorden naar zijn hoofd kreeg geslingerd maar tot zijn grote woede ook regelmatig bekogeld werd met bananen. Toen Van Dorp en ik daarover een dag later in ons radioprogramma met geluidsopnames uit het stadion berichtten, richtte de woede van de autoriteiten zich op de boodschapper. We moesten eindelijk eens ophouden er aandacht aan te besteden, dan zou het verbale racisme vanzelf verdwijnen. Helaas bewezen de tranen van Ahmed Mendes Moreira meer dan dertig jaar later het ongelijk van zwijgen en wegkijken, want er loopt een bijna rechte lijn van Menzo in 1987 naar Mendes Moreira in 2019.