Nieuwe zakken

De grens is bereikt, las ik. Gelukkig is er altijd weer een deskundoloog die weet dat de bedreigingen aan het adres van voetballer Steven Berghuis na zijn transfer van Feyenoord naar Ajax slechts een voorbeeld zijn van ‘digitaal hooliganisme’. In het AD zei Jan Derksen, hoofddocent psychodiagnostiek aan de Radboud Universiteit van Nijmegen en hoogleraar in Brussel, over het criminele gedrag tegenover Berghuis letterlijk: “Remmingen bestaan niet meer, frustraties kunnen ze heerlijk uiten via sociale media.” Lik me reet, denk ik als Mokums kind dat opgroeide op straat. Meneer de docent, hebt u onder een steen geleefd? Heet dat wetenschap? Al sinds de jaren zeventig van de vorige eeuw kennen hooligans geen remmingen meer en uiten ze hun frustraties ongegeneerd in massaal gezongen, antisemitische liederen als Alle Joden aan het gas, Wie niet springt, is een Jood en We gaan op Jodenjacht bij wedstrijden tegen ‘Jodenclub’ Ajax in de Kuip, Galgenwaard, het Philips Stadion of de Grolsch Veste. Sociale media zijn op zijn hoogst een aanvulling op de massale, vaak anonieme uitingen van al tientallen jaren bestaand crimineel supportersgedrag. Ouwe wijn, nieuwe zakken.

Populair
Bovendien gingen de bedreigingen aan het adres van Berghuis ietsje verder dan de sociale media. Het zal de universitair geschoolde luchtfietser toch niet zijn ontgaan dat het toppunt van hooliganisme, het zoveelste dieptepunt in onze vaderlandse voetbalhistorie, al meteen na het bekend worden van Berghuis’ transfer was bereikt met de graffitischildering in Rotterdam? Daarop stond de speler afgebeeld in gestreept concentratiekamppak en getooid met de gele Jodenster, inclusief een zak geld en een grote neus, zoals Joden ruim tachtig jaar geleden in het nazipropagandablad Der Stürmer werden getypeerd. De bedreigingen die Berghuis vervolgens via sociale media ten deel vielen, zijn voor sommigen onder ons helaas ook niet nieuw.

Ik heb al eens gememoreerd dat mijn geweldige collega Henk van Dorp en ik vanaf eind jaren tachtig van de vorige eeuw jarenlang niet in Rotterdam konden komen, laat staan dat we de Kuip durfden te naderen. Toen we eind vorige eeuw voor RTL4 eens de huldiging van het kampioenschap van PSV presenteerden en tienduizenden hooligans met de rechterarm gestrekt naar voren massaal ‘kankerjood’ scandeerden tijdens onze aankondiging op het balkon van het stadhuis van Eindhoven, verleidde het gezang Van Dorp tot de opmerking: “We zijn hier in elk geval wel populair”, waarna de politie na de huldiging vroeg of we een paar uur wilden wachten met teruglopen naar onze auto. En dat had niets te maken met het glas champagne dat ons was aangeboden.

De eerlijkheid gebiedt me overigens te benadrukken dat de directies van zowel Feyenoord als PSV zich diep schaamden voor het gedrag van de hooligans en alles in het werk stelden en stellen om bezoek aan wedstrijden van Feyenoord en PSV mogelijk te maken. Die massale uitingen van racisme, de daaraan gepaard gaande fysieke bedreigingen op straat, plus de verbale haat via brieven, e-mails, spreekkoren en de toen net opkomende sociale media, meneer de hoogleraar, leidden er destijds mede toe dat Van Dorp en ik in 2006 besloten te stoppen met onze talkshow in de late avond. Zelden hebben we onze kleine kring van geliefden zo blij gezien.

Dieptepunt
Inmiddels leven we in 2021 en hebben de bijna vijftig jaar geleden begonnen uitingen van antisemitisme, racisme en homohaat op voetbaltribunes onder meer geleid tot de oprichting van de Stichting Mijnals, genoemd naar de eerste zwarte voetballer in het Nederlands elftal, Humphrey Mijnals. Het publieke optreden van die stichting leidt hopelijk tot een teruggang van verbaal hooligangedrag. Tegelijk is de noodzaak van die stichting een dieptepunt in onze open samenleving. Maar voor de zelfbenoemde hooligandeskundige uit Nijmegen zijn de publieke bedreigingen door de wijze waarop ze worden geuit allemaal nieuw en dus nieuws, hetzelfde nieuws dat mij ooit overtuigde te stoppen met mijn studie politicologie en sociologie toen ik er na een college van zo’n type-Derksen achter kwam dat het ’s nachts kouder is dan buiten.