Over het Oekraïne-referendum heerst bij velen twijfel: heeft het zin te gaan stemmen op 6 april? Peilingen tonen aan dat de ondergrens van 30 procent wel zal worden gehaald, waarmee het referendum geldig zal zijn. Maar of het referendum echt over Oekraïne zal gaan is de vraag, want velen zien een stem ook als antwoord op: stem ik voor of tegen Europa? Vind ik dat Rutte moet blijven? Is dit een eerste stap voor Oekraïne op weg naar EU-lidmaatschap? Zal er met een ‘ja-stem’ belastinggeld naar Oekraïne gaan?
Door Hanneke Gelderblom
Laat het duidelijk zijn: er is geen sprake van een EU- of NAVO-lidmaatschap en hulpprogramma’s aan Oekraïne worden, onder strenge voorwaarden gefinancierd door het IMF.
Voor veel tegenstemmers is de corruptie in Oekraïne een van de argumenten. En ja, die is er. Het is een hardnekkige kwaal, een restant van de communistische tijd met, net als in Rusland, te veel oligarchen en een alles verstikkende bureaucratie. Ik ben diverse malen in het land geweest. De jonge, goed opgeleide generatie heeft er meer dan genoeg van; er wordt te langzaam maar hard gewerkt aan verbeteringen. Zie bijvoorbeeld het Oekraïense gasbedrijf Ukrnafta, dat werd gered uit de klauwen van oligarch Kolomoisky. Eerder leed het een verlies van 3,4 miljard dollar. Na diverse maatregelen draaide het vorig jaar een winst van 4,6 miljard dollar. Dat zijn wapenfeiten die door de nee-pleiters van het referendum consequent worden verzwegen.
Dat zijn wapenfeiten die door de nee-pleiters van het referendum consequent worden verzwegen
Maar uiteindelijk gaat 6 april over deze vragen: steunen we Oekraïne moreel op het pad dat het heeft gekozen naar waarden die wij zelf koesteren? Zijn wij voor veilige grenzen in plaats van de gevechten die nu plaatsvinden door separatisten, gesteund door Russische ‘groene mannetjes’, die in werkelijkheid niets anders doen dan huizen, scholen en de infrastructuur in Oost-Oekraïne kapotschieten? Zijn wij voor vrijheid van meningsuiting? Vrijheid van pers en niet alleen maar een door de overheid gecontroleerde staatstelevisie? Zijn we voor een behoorlijk rechtssysteem en vrije handelsmogelijkheden voor Oekraïne met niet alleen Rusland maar ook het vrije Westen?
Gouden kranen
In februari 2014 stonden Oekraïners met duizenden in de bittere kou (het was -21 graden) op het vrijheidsplein in Kiev te protesteren tegen de zichzelf verrijkende president Janoekovitsj, met zijn gouden wastafelkranen. Het parlement zette hem af toen hij de ondertekening van het associatieverdrag steeds weer uitstelde en uiteindelijk, onder druk van Poetin, weigerde te tekenen. Op de Maidan stonden ook vele leden uit de Joodse gemeenschap. “Hoe voelt het om in Moskou nazi genoemd te worden?” vroeg ik aan rabbijn Dukhovny, die in een rouleerschema met zijn christelijke en moslim collega’s geestelijke bijstand verleende tijdens de Maidan-opstand, waar vanaf het dak van de regeringsgebouwen honderdgewone burgers door sluipschutters van de geheime politie werden neergeschoten. Over het referendum zijn Joodse Oekraïners eensgezind. Ze hebben naar Nederlandse Joden een oproep doen uitgaan: ‘Stem in hemelsnaam vóór!’ Die oproep is ondertekend door alle Oekraïense rabbijnen en veel Joodse organisaties.
De vraag op 6 april is dus simpel: blijven we thuis? Gaan we voor een ‘nee’ dat wordt gevoed door onjuiste argumenten en de angst de grote Poetin nog bozer te maken? Of zijn wij als Nederlanders solidair met de Oekraïners, die zelf willen kunnen uitmaken hoe hun land wordt bestuurd? Beantwoorden we die laatste vraag positief? Dan stemmen we gewoon ‘ja’.
Hanneke Gelderblom-Lankhout is voormalig lid van de Eerste Kamer voor D66 en was vijf maal OVSE-verkiezings-waarnemer in Oekraïne.
Abonneer op het NIW
