Dankzij de flexibiliteit van ons kleine redactieteam kon ik vorige week meereizen met vluchtelingen die vanuit Oekraïne op alia gingen. Van Amsterdam via Warschau naar Moldavië, de grens over naar Oekraïne en terug naar Moldavië, naar Israël en retour Amsterdam in zes dagen. Op donderdagmiddag werd besloten dat dit het geschikte moment voor de reportage was, op vrijdagochtend zat ik in het vliegtuig.
Waarom was dit het momentum? Wel, allereerst is de situatie gespannen in Moldavië en vooral in de door Rusland bezette Moldavische corridor Transnistrië. Diverse landen verzochten hun staatsburgers die regio te verlaten omdat Rusland die lange strook wel eens kan gebruiken om Oekraïne nog strakker in te sluiten. Ook in Moldavië heersen spanningen: de regering is pro-Europees, een groot deel van de bevolking zou de Russen liefst met bloemen binnenhalen. Bovendien betekende het dat ik met deze groep vluchtelingen op Jom Hazikaron zou aankomen in Israël en Jom Haätsmaoet kon meemaken. Twee dagen die dit jaar samenvielen met onze 4 en 5 mei.
Het werd een op veel vlakken surrealistische reis. Omdat in de Oekraïense regio waar ik verbleef, de oorlog ver weg leek. Met nadruk: leek. De verhalen van de vluchtelingen over hun ontberingen in de vrieskou waarin ze hadden moeten overleven, stonden in schril contrast met de relatieve rust, de ontluikende lente en milde temperaturen van nu. De vreedzaam stromende rivier de Dnjestr, waarin en waarlangs zich de gruwelijkste taferelen hadden afgespeeld in de Tweede Wereldoorlog, is nu het symbool van de vrijheid voor de vluchtelingen die haar oversteken.
Aan de ene kant zag ik de vreugde van de Oekrainers die aankwamen in Israël, aan de andere kant ervoer ik hun onzekerheid over deze nieuwe toekomst en de verantwoordelijkheid die dat land op zich neemt voor de veelal oudere en lichamelijk of geestelijk beperkte oliem. Het deed me vaak denken aan de woorden van (de Joodse) Emma Lazarus op het vrijheidsbeeld in New York: Give me your tired, your poor, your huddled masses yearning to breathe free.
Surrealistisch was de reis ook vanwege het rabiate rapport dat Amnesty International uitgaf over Israël (zie pagina 12), omdat tijdens de Jom Haätsmaoetviering op de Israëlische tv alle kleuren, gezindten en groeperingen aanwezig waren en de dag meevierden. Het feestgedruis voor Jom Haätsmaoet brak los in de straten van Tel Aviv, terwijl ik op mijn Airbnb-adres in de stad op Radio 1 de 4 meiherdenking op de Dam volgde. In nog geen week tijd kwamen drie werelden op een surrealistische wijze samen.
Heeft u dit artikel met plezier gelezen? Met een abonnement op het NIW krijgt u toegang tot columns, opinies, analyses, nieuws – en achtergrondverhalen. Kies hier wat het beste bij u past.
Abonneer op het NIW
