Als een film ook maar één moment kan ontroeren of een inzicht biedt, is hij voor mij al geslaagd. Dus de documentaire United we stand van David van Tijn is meer dan de moeite van het kijken waard, omdat beide ingrediënten erin aanwezig zijn. Niet alleen dringt een aantal van de vertoonde muziekstukken, uitgevoerd door Russische en Oekraïense musici, door tot de ziel, ook schetst de film hoe musici zich kunnen profileren als verzetsstrijders. Hun wapen: de schoonheid van muziek.
Pianist Vadim Neselovskyi noemt in de documentaire een interessant begrip: compassiemoeheid. Iets wat iedereen zal herkennen. Hoe een ramp of oorlog ook in de eerste weken een heel leven kunnen overnemen, na het verstrijken van de tijd neemt het gewone leven het weer over en de urgentie verdwijnt naar de achtergrond. Het zal iets zijn in de menselijke psyche. Wellicht is het een verdedigingsmechanisme of verveelt de mens zich gewoon snel. Next! is op sociale media een veel gebruikte kreet wanneer heftig nieuws voor sommigen verandert in sleur: ‘nu weten we het wel’.
Die houding is echter een luxe die we ons in de oorlog tussen Rusland en Oekraïne niet mogen veroorloven. Deze week is het één jaar geleden dat die strijd, al begonnen in 2014, escaleerde. Van 2014 tot vorig jaar februari liet het westen Poetin in principe begaan, met uitzondering van het neerhalen van vlucht MH17. Naast het immense leed dat die oorlogsmisdaad veroorzaakte, had het een veel duidelijker teken aan de wand moeten zijn: hier dreigt een groot gevaar. Maar pas vorig jaar werd het westen echt wakker geschud met ellenlange zullen-we-wel-of-zullen-we-nietconferenties tot gevolg. Een dralend westen is als de dood voor een rechtstreekse confrontatie met Rusland en laat de Oekraïners een oorlog uitvechten die van ons allemaal is.
Intussen wordt op sociale media de roep om ons af te keren van dit conflict luider: “We worden een derde wereldoorlog in gerommeld!” klinkt het. Forum voor Democratie voorop, maar ook dragers van het gebroken geweertje die vergeten zijn waar die houding voor de Tweede Wereldoorlog toe leidde. De Joods-Oekraïense militair Pavlo Khazan haalt op pagina 14 van NIW 19 terecht de woorden van de Amerikaanse historicus Timothy Snyder aan: “Als niemand bereid is te strijden voor de vrijheid, zullen we allemaal sterven onder tirannie.” Die waarheid geldt overal en is van alle tijden, ook de huidige.
Abonneer op het NIW
