Is het mentaliteit of onwetendheid? Een uur na de dodenherdenking was opperrabbijn Jacobs nog steeds in verwarring. Hij woont in een wijk met veel allochtonen. Daar was het om acht uur, tijdens de twee minuten herdenkingsstilte, beslist niet stil. Op het pleintje tegenover zijn huis, werd er lustig op los gevoetbald. Geen twee minuten contemplatie voor de rabbijn, die veel familieleden in de oorlog verloor. Later liep hij naar buiten, sprak de jongens aan. Wisten ze dat uitgerekend vandaag, op die ene dag, precies 75 jaar na dato, twee minuten stilte werd gehouden voor de gevallenen in de Tweede Wereldoorlog, inclusief zijn vermoorde familieleden? De jongens boden meteen excuus aan. En nee, ze wisten het niet. “Hoe laat is het?” vroeg een van de jongens nog, “want dan wil ik ook twee minuten stil zijn.” De verbouwereerde reactie van de jongens toonde: de wil was er wel, de kennis ontbreekt. En dat moeten wij ons als samenleving aantrekken.
Een ander voorbeeld. Tijdens de twee minuten stilte kon je in de buurt waar ik woon, de Amsterdamse Jordaan, een speld horen vallen. Behalve ondergetekende, want mijn hoogopgeleide, goed verdienende bovenburen vonden het nodig tijdens de hele herdenking luid in de rondte te stampen. Niks twee minuten stilte. Dat legde iets bloot: ongetwijfeld was de kennis er wel, maar de wil ontbrak.
Ik weet niet wat erger is. Ik hoop dat wij, met z’n allen, die voetballende jongetjes toch nog op een of andere manier kunnen bereiken. Dat er mensen zijn met de moed als die van opperrabbijn Jacobs, om met ze in gesprek te gaan en ze iets bij te brengen wat zij van huis of van school misschien niet of onvoldoende meekrijgen.
De moed ontbrak mij om naar de buren te stuiven en te vragen of ze een beetje respect konden opbrengen. Deze mensen lijken mij echt verloren.
Intussen blijven stemmen opgaan om de herdenking inclusiever te maken, zodat meer mensen erbij worden betrokken. Volgens mij is dat helemaal niet nodig. Ja, iedereen is vrij een eigen invulling te geven aan 4 mei, maar wat had ik graag een paar mensen op hun stoel vastgeplakt om ze de stilte en de lege Dam te laten ervaren en om ze de toespraken van de koning en Grunberg te laten horen. Als het dan niet tot je doordringt, zal het dat nooit doen.
Abonneer op het NIW
