In zijn huis in Bel Air, Los Angeles, is gisteren de Amerikaanse regisseur William Friedkin op 87-jarige leeftijd overleden aan de gevolgen van hartklachten en een longontsteking. Friedkin maakt begin jaren zeventig furore met twee films die worden gezien als voorbeelden van het werk van de ‘New Hollywood’- generatie.
The French Connection (1971) was een keiharde politiethriller met Gene Hackman en Roy Scheider in de hoofdrollen. Onder de vijf Oscars die de film won, waren die voor Beste film en Beste regisseur voor Friedkin. The French Connection wordt beschouwd als een van de beste en meest invloedrijke films in zijn genre. Dat geldt in misschien nog wel grotere mate voor The Exorcist uit 1973, de film die het horrorgenre voorgoed zou veranderen.
William David friedkin werd op 29 augustus 1935 in Chicago geboren als de zoon van handelsreiziger (en semiprofessioneel honkballer) Louis Friedkin en verpleegster Rachael Green. Zijn beide ouders waren kinderen van Oekraïense Joden die aan het begin van de twintigste eeuw hun land waren ontvlucht na een serie uiterst gewelddadige pogroms.
Begin jaren zestig begon Friedkin zijn carrière als regisseur. In 1965 had hij een bescheiden doorbraak met de regie van een aflevering van de televisieserie The Alfred Hitchcock Hour. In de tweede helft van de jaren zestig regisseerde Friedkin vooral kunstzinnige films, waarvan hij een aantal later als ‘niet om aan te zien’ zou bestempelen.
Friedkins grote doorbraak kwam in 1971 met The French Connection. Vanaf dat moment werd hij gerekend tot de belangrijkste filmmakers van de New Hollywood-beweging, samen met grote namen als Francis Ford Coppola en Martin Scorsese. Deze jonge regisseurs maakten films met een mengeling van – vaak expliciet gewelddadig – realisme en een door Franse en Italiaanse filmmakers geïnspireerde nadruk op vorm. Daarmee redden zij de zieltogende filmindustrie in Hollywood, die de aansluiting dreigde te missen met de wensen van de nieuwe generatie tijdens de babyboom geboren bioscoopgangers. The Exorcist uit 1973 betekende een enorm commercieel succes voor Friedkin. Totdat It verscheen in 2017, was er geen aan de kassa succesvollere horrorfilm.
‘Het publiek heeft altijd gelijk. Altijd.’
In 1977 maakte Friedkin een herverfilming van de Franse klassieker Le salaire de la peur van Henri-Georges Clouzot uit 1953, naast Hitchcocks Psycho en Orson Welles’ Citizen Kane een van de films waardoor Friedkin zich in zijn jonge jaren had laten inspireren. Friedkin was bitter teleurgesteld toen zijn versie, getiteld Sorcerer (met Roy Scheider in de rol die Yves Montand in de Franse versie had vertolkt) flopte. Datzelfde lot onderging zijn misdaadkomedie The Brink’s Job een jaar later.
In de jaren tachtig en daarna zou Friedkin nooit de successen van The French Connection en The Exorcist herhalen, commercieel noch artistiek. Daarvoor zocht de regisseur overigens geen excuses, trouw blijvend aan zijn mantra: “Het publiek heeft altijd gelijk. Altijd.” Zijn laatste film, een versie voor het witte doek van het toneelstuk The Caine-mutiny court-martial zal eind deze maand in première gaan op het internationale filmfestival in Venetië. William Friedkin trouwde viermaal, onder andere met de actrices Jeanne Moreau en Lesley-Anne Down.
Abonneer op het NIW
