De gehele meerderheidscoalitie in de Knesset, het parlement in Jeruzalem, stemde gisteravond voor een wetsvoorstel, dat door een meerderheid van de bevolking wordt afgewezen en door velen wordt gezien als een eerste stap op weg naar een dictatuur in de Joodse staat. De woede onder tegenstanders van de ‘hervormingen’ van de rechterlijke macht, bedoeld om het Hooggerechtshof onder controle van de regering te brengen, is enorm. Overal in het land gaan burgers de straat op, terwijl de politie steeds harder optreedt tegen de demonstranten.
Dat laatste doet zij om gehoor te geven aan de eisen van de meest extremistische ministers binnen de rechts-nationalistische en ultrareligieuze regering van premier Benjamin Netanyahu. Met name de wegens racisme veroordeelde minister van Veiligheid Itamar Ben-Gvir ziet de pro-democratiedemonstranten als ’terroristen’ en wil dat de politie zo hard mogelijk tegen hen optreedt. Nu de politiechef van Tel Aviv, het hart van het verzet tegen de regering, is afgetreden en de landelijke baas van de politie heeft aangegeven binnenkort ook op te stappen, neemt het politiegeweld tegen de betogers snel toe.
Alle 64 leden van de coalitiepartijen – conservatieve nationalisten, ultraorthodoxen en racistische en rechtsextremisten – stemden voor het regeringsvoorstel dat het Hooggerechtshof verbiedt overheidsbesluiten te toetsen aan de redelijkheid. Omdat Israël geen grondwet heeft, valt daarmee praktisch elke vorm van gerechtelijke controle op regerings- en overheidsbesluiten weg. Het is de eerste in een pakketmaatregelen die de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht moet beknotten. Zo willen Netanyahu en zijn bondgenoten absolute zeggenschap krijgen over de benoeming van de opperrechters – iets dat nu gebeurt in een afgewogen proces met inspraak van de politiek (zowel regering als oppositie), de rechterlijke macht zelf en zelfs de Orde van Advocaten.
Duizenden reservisten van de IDF hebben aangekondigd niet meer te zullen opkomen wanneer zij worden opgeroepen
Israëli’s gaan al een half jaar massaal de straat op om te demonstreren tegen de volgens opiniepeilingen zeer impopulaire maatregelen. Juristen en wetenschappers zijn mordicus tegen wat de regering steevast ‘hervormingen’ blijft noemen. Duizenden reservisten van de IDF hebben aangekondigd niet meer te zullen opkomen wanneer zij worden opgeroepen, waardoor ook de veiligheid van het land gevaar loopt. Tenslotte maken ook Israëls bondgenoten in het buitenland zich ernstige zorgen over wat zij zien als het begin van het einde van de democratie in de Joodse staat. Met name de relatie met Washington, van levensbelang voor de veiligheid van de Israëli’s, raakt zo steeds verder verstoord. Zelfs de economie loopt gevaar, nu gevreesd wordt voor een exodus van zowel investeringen als hoogopgeleide werknemers in de cruciale Israëlische tech-industrie.
Vandaag zal overal in het land massaal gedemonstreerd, geblokkeerd en gestaakt worden. De oppositie, die voltallig tegen de voorgestelde maatregelen stemde, wil zo de regering dwingen af te zien van verdere behandeling van het wetsvoorstel over de ‘redelijkheidsclausule’. Die moet in drie lezingen goedgekeurd worden om van kracht te worden, waarvan gisteren de eerste was. Onderhandelingen tussen het kabinet en de oppositie liepen op niets uit, nadat de regering zag dat de intensiteit van de demonstraties afnam tijdens de strijd met de Palestijnse Islamitische Jihad in Gaza in mei. De oppositie hoopt dat zij nu weer net zoveel demontranten kan mobiliseren als kort daarvoor, toen betogers er daadwerkelijk in slaagden de ‘hervormingen’ van de rechterlijke macht tijdelijk tot stilstand te brengen.
Abonneer op het NIW
