De top vijf van 2018

Onze redacteuren stelden elk een top vijf voor u samen: de spraakmakendste NIW-scoops, de beste films, het opvallendste showbizznieuws en vijf overleden Joodse culturele grootheden.

In de spotlights
De opvallendste showbizzmomenten
Door Micky Cornelissen

1. Kippendans
Een grote overwinning op muzikaal gebied voor Israël. De 25-jarige Netta Barzilai won met haar vrolijke nummer Toy en de bijbehorende kippendans de Eurovisiebokaal en zorgde ervoor dat de Joodse staat het Songfestival volgend jaar mag organiseren. Na haar overwinning schreeuwde de zangeres ‘Next year in Jerusalem’, maar die wens lijkt niet in vervulling te gaan; het evenement wordt in mei georganiseerd in gay capital Tel Aviv.

2. Barbra is back
De koningin van de ballads, Barbra Streisand, bracht in november haar langverwachte album Walls uit. Op de plaat spreekt Streisand zich fel uit tegen president Trump. Een ander bijzonder nieuwsfeit rond de diva dit jaar: Barbra liet haar geliefde hond Samantha maar liefst twee keer klonen.

3. Kiss goodbye
De Amerikaanse rockband Kiss kondigde eind september aan na 45 jaar te stoppen met optreden. Hoewel de in 1973 opgerichte band meerdere keren van samenstelling wisselde, bleven de twee Joodse oprichters, Gene Simmons en Paul Stanley (geboren als Chaim Witz en Stanley Eisen), de kern van de band. Fans van de iconische rockers hoeven niet te treuren, de geschminkte mannen sluiten hun carrière volgend jaar af met een grootse wereldtournee.

4 .Superheldin
De Israëlische actrice Gal Gadot deed harten smelten toen zij in haar Wonder Woman-kostuum zieke kinderen bezocht. Ook wist ze de rol van uitvinder Hedy Lamarr te bemachtigen én ze maakte haar opwachting in animatieserie The Simpsons, waarin zij Bart Simpson meeneemt naar de Joodse hemel. Ga zo door, Gal.

5. Hitserie
De komedieserie The Marvelous Mrs. Maisel kwam als grote winnaar uit de bus bij de Amerikaanse Emmy Awards. De cast van de serie over een Amerikaans-Joodse huisvrouw in de jaren vijftig die besluit carrière te maken als stand-upcomedian ging met maar liefst zeven Emmy’s naar huis.

‘Joodse’ films
De vijf beste
Door Bart Schut

De beste vijf van de pak ’m beet twintig films die ik dit jaar voor het NIW heb mogen bespreken hebben alle ten minste vier van de maximaal vijf uit te delen davidssterren. Drie viersterrenfilms haalden de top vijf niet, maar verdienen een eervolle vermelding: The Disaster Artist, James Franco’s bizarre kijkje in de wereld van Hollywoodcultfenomeen Tommy Wiseau, het broeierige Hongaarse naoorlogse drama Homecoming (1945) en vooral Forever Pure, een documentaire over racisme onder de aanhang van voetbalclub Beitar Jerusalem.

1. Foxtrot
De absoluut beste film (met of zonder Joodse inbreng) van het jaar. Het te vaak gebruikte predicaat ‘meesterwerk’ is volledig van toepassing op Samuel Maoz’ beschrijving van de pijn die de ouders van hun tijdens zijn IDF-dienstplicht overleden zoon te verwerken krijgen. Een verrassende, schokkende, maar soms ook humoristische en iedere seconde boeiende rauwe schreeuw van verdriet.

2. Leave No Trace
Prachtig, ingetogen en fenomenaal geacteerd drama van regisseur Debra Granik. De relatie tussen een aan ptss lijdende vader en zijn met hem in de wildernis levende tienerdochter komt steeds verder onder druk te staan. Als u opschiet kunt u Leave No Trace misschien nog ergens in de bioscoop vinden.

3. Disobedience
Rachel Weisz en Rachel McAdams hebben een lesbische relatie waar de vonken vanaf springen – en dat binnen de drukkende atmosfeer van de Britse ultraorthodoxie.

4. The Cakemaker
Een Duitse patissier trekt naar Jeruzalem om in de voetsporen van zijn overleden Israëlische minnaar te lopen. Dat hij daarbij verliefd raakt op diens weduwe is een onvoorziene complicatie.

5. Maktub
Een humoristisch gangsterdrama met een moraal, het hoeft immers niet allemaal kommer en kwel te zijn.

Spraakmakers
Een greep uit de primeurs
Door Esther Voet

1. Jacques Barth
Op 10 augustus publiceert het NIW een onderzoekartikel van Bart Schut waarin drie zwaargewichten, Flory Neter, Ido Abram en voormalig voorzitter van Barths stichting, Harry van den Bergh, ernstige beschuldigingen uiten aan het adres van cardioloog Jacques Barth, die het onderzoek TreeGenes/Trauma en veerkracht leidt. Ook wijst onderzoek van het NIW zelf uit dat Barths cv niet klopt. Barth reageert met: geen commentaar.

2. Jason Walters
In het NIW van 1 juni verschijnt een exclusief interview met voormalig lid van de terroristische Hofstadgroep, Jason Walters. Hij vertelt over de antisemitische denkbeelden die hij in het verleden had en hoe hij nu heel anders tegen Joden en Israël aankijkt. Dat is de reden dat hij zijn allereerste interview met ons wil doen, voordat hij andere media opzoekt. Ook waarschuwt Walters in het artikel dat de huidige deradicaliseringsprojecten in het geheel niet werken.

3. Keppelgate
Bijna een jaar moet Barry Vingerling, publieksmedewerker bij het Anne Frank Huis, wachten op antwoord als hij vraagt tijdens werkuren zijn keppel te mogen dragen. Maar als het NIW de stichting confronteert haast de organisatie zich nog diezelfde middag Barry toch toe te staan met kipa te werken. Geen goede beurt van nota bene de Anne Frank Stichting.

4. Jodenhaat-‘apostel’
Er lopen heel wat antisemieten rond en het NIW ontmaskert er in 2018 een aantal, onder wie David Sorensen. Hartje zomer legt verslaggever Micky Cornelissen de zelfbenoemde apostel, die tienduizenden volgers op Facebook heeft en wiens boeken gewoon in de boekhandel liggen, het vuur na aan de schenen en toont zij hoe deze prediker doordrongen is van klassiek christelijk antisemitisme. Sorensen ziet overigens nog altijd het probleem niet.

5. Niet gewenst
Begin februari vertelt Laura Vrijsen in een gastcolumn hoe zij is behandeld door Stichting Nieuw Thuis Rotterdam, wanneer zij solliciteert op een functie als coach voor Syrische vluchtelingen. Dat de niet-Joodse Vrijsen in Jeruzalem heeft gestudeerd moet ze maar verzwijgen. Daar zouden de vluchtelingen niet van gediend zijn. Laura krijgt de baan niet. Maar met haar column legt ze wel verkapt antisemitisme bloot. Vrijsens column veroorzaakt veel verontwaardiging.

Afscheid
Vijf overleden kunstgrootheden
Door Jaron Beekes

Vier éminences grises en een aanstormend talent verruilden in 2018 het tijdelijke voor het eeuwige: een romancier, een filmmaker, een toneelschrijver, een rapper en een stripauteur.

Philip Roth (85) 22 mei
Schrijver Philip Roth stond bekend om zijn productiviteit, veelzijdigheid en zwarte humor. Gedurende zijn lange carrière nam Roth vele gedaanten aan, veelal versies van zichzelf, in de zoektocht naar de Joodse, de Amerikaanse en de mannelijke identiteit. Roth was de laatste van de Grote Drie van naoorlogs Amerika – zijn vrienden Saul Bellow en John Updike waren de anderen. De Nobelprijs ging aan hem voorbij, maar hij ontving zo’n beetje iedere andere literaire onderscheiding. Onder zijn bekendste boeken waren Portnoy’s klacht en Het complot tegen Amerika.

Claude Lanzmann (92) 5 juli
Regisseur Claude Lanzmann sloot zich tijdens de Tweede Wereldoorlog op zeventienjarige leeftijd aan bij het Franse verzet. De filmmaker werd bekend door zijn negen uur durende documentaire Shoah, die wordt gezien als een van de belangrijkste films over de Holocaust. Voor de documentaire interviewde Lanzmann zowel daders als slachtoffers. Daarnaast maakte hij films over Israël en vernietigingskamp Sobibor.

Neil Simon (91) 26 augustus
De New Yorkse toneelschrijver Neil Simon domineerde Broadway in de jaren zestig en zeventig. ‘The King of Comedy’, zoals zijn bijnaam luidde, werd de meest gespeelde toneelschrijver na Shakespeare. Verschillende van zijn bekroonde toneelstukken werden verfilmd, waarbij Simon zelf het scenario schreef, zoals Barefoot in the Park en The Odd Couple. Simon was de meester van het toneel over ‘doodnormale’ mensen, voorzien van een stevige dosis typisch JoodsNew Yorkse humor.

Mac Miller (26) 7 september
Onder de betreurde kunstenaars helaas niet alleen tachtigers en negentigers. De Amerikaanse rapper Malcolm James McCormick was beter bekend als Mac Miller, maar gebruikte ook de pseudoniemen Delusional Thomas, EZ Mac en Larry Lovestein. Hij gold als een van de grote beloftes in de hiphopwereld en had een relatie met jeugdidool Ariana Grande. Hij stierf aan een overdosis drugs en alcohol.

Stan Lee (95) 12 november
Toen de legendarische Amerikaanse stripauteur Stan Lee, geboren als Stanley Lieber, negentien jaar oud was ging hij werken bij wat later de illustere stripuitgeverij Marvel Comics zou worden, aanvankelijk als bijvuller van de inktpotjes. Later werd hij de geestelijk vader van superhelden als Spider-man, The Incredible Hulk en The Fantastic Four. Van die laatste groep was The Thing, een op de golem uit de Joodse mythe gebaseerd personage, de eerste stripheld met een duidelijk Joodse identiteit.